20241113 Polityka. Pomocnik Historyczny 2024-08 - Dzieje Rumunów.pdf

(16731 KB) Pobierz
P O M O C N I K
H I S T O R Y C Z N Y
Nr 8/2024 Cena 29,99 zł (w tym 8% VAT) Indeks: 403652 ISSN: 2391-7717
Łacińska enklawa na wielkim pograniczu kultur
•
Rozległe korzenie późno zrodzonego państwa
Dzieje Rumunów
DZI EJE RUMU NÓW
P
R
Na drugim końcu Karpat
isze jeden z autorów tego Pomocnika: „Malowane monastery Mołdawii; drewniane
cerkwie Maramureszu, strzeliste jak gotyckie katedry; świątynie Wołoszczyzny
łączące dziwaczność baroku z orientalnym przepychem – oto Rumunia.
Wschodnia siostra Francji, prawnuczka Rzymu i dziedziczka Bizancjum na karpackich
włościach. A to bynajmniej nie wszystko. Wielu przybyszów przeciera oczy na widok
siedmiogrodzkich krajobrazów niczym z baśni braci Grimm albo dobrudżańskich zabytków
jak z opowieści tysiąca i jednej nocy. Bo różnorodność Rumunii może naprawdę
przyprawić o zawrót głowy”.
To o zabytkach, ale przecież każdy z nich jest świadectwem jakiejś historii i ta różnorodność
dziedzictwa kulturowego jest zarazem pokłosiem wielobarwności dziejów.
T
Jak ta spuścizna wyglądała i wygląda, jak Rumuni się w niej mościli i moszczą,
co do niej dodawali i dodają oraz jakie koleje losu przechodziło ich państwo
– o tym opowiadamy w tym Pomocniku.
umunia jest stosunkowo młodym państwem, powstała w połowie XIX w., ale swych
korzeni od początku istnienia poszukiwała w starożytności. Bywało, że genealogie
te silnie mitologizowano. Nie zmienia to faktu, że kraj objął ziemie na wielkim pograniczu
kultur, z bogatą przeszłością, gdzie odcisnęły się wszelakie polityczno-społeczne zwroty
w dziejach Europy Południowo-Wschodniej. Rumunia i Rumuni są spadkobiercami
tej historycznej spuścizny.
a wiedza może być pomocna podczas właśnie rozpoczętego Sezonu Kulturalnego
Rumunia–Polska 2024–2025. Oba kraje są sąsiadami poprzez Karpaty,
a w dwudziestoleciu międzywojennym miały nawet wspólną granicę o długości prawie
350 km i relatywnie najlepsze wzajemne stosunki w tej części kontynentu. Po drugiej wojnie
światowej wiodły żywoty równoległe – najpierw jako wpisane w sowiecką strefę wpływów,
obecnie jako wolne, demokratyczne republiki należące do UE i NATO.
Dziś Rumunię odkrywa coraz liczniejsze grono Polaków, wyjeżdżając tam w celach
turystycznych, poznawczych, niektórzy decydują się też na zamieszkanie na ziemiach
karpacko-naddunajskich i podjęcie tam pracy. Podążmy zatem za ich ciekawością Rumunii.
Zapraszamy do lektury
Jerzy Baczyński
Redaktor naczelny
POLITYKI
Leszek Będkowski
Redaktor POMOCNIKÓW
HISTORYCZNYCH
To wydanie Pomocnika Historycznego ukazuje się dzięki wsparciu finansowemu
Rumuńskiego Instytutu Kultury w ramach programu Publishing Romania.
Support for this publication has been provided by a grant
from the Romanian Cultural Institute’s Publishing Romania program.  
 
-3-
p omo c n i k h i s t oryc z n y
Dzieje Rumunów
Od lewej, od góry: Geto-dacka ozdoba, I w. n.e.
•
Księstwa Wołoskie, Mołdawskie i Siedmiogrodzkie; miedzioryt kolorowany Gerarda i Leonarda Valcków, pocz. XVIII w.
•
Hospodar wołoski Neagoe Basarab V z żoną Milicą i dziećmi; fresk z klasztoru Curtea de Argeș, XVI w.
•
Król Karol II (pan. 1930–40), jeszcze jako książę;
obraz Philipa de László, lata 20.
Spis treści
Prolog 1. Jak rodziła się Rumunia
Prolog 2. Gdzie leży Rumunia
Świat Geto-Daków
Wiatry geopolityki
Wołoskie tropy
Od unii księstw do królestwa
Ja, Rumun
Arumuni z dalekich stron
Wokół cerkwi i monasterów
Katolicka brama na Zachód
Osmański dekor
W łuku Karpat
Hrabia Drakula
Przejściowo wielka
Legion Archanioła Michała
Wizja Marszałka
Tajemnice ambasady
Trzy pobyty Iłły
Odcienie czerwonej dyktatury
Ceaușescu na czele Daków
W cieniu Moskwy
Tzw. rewolucja 1989 r.
Tygrys znad Morza Czarnego
Romski margines
Największa mniejszość
Pożegnanie z Sasami
Na zielonej Bukowinie
Widziane znad Dniestru
Lekkozbrojni
Ostatni król
Wśród prądów epoki
Rozliczyć przeszłość, zrozumieć teraźniejszość
Talerz pełen dziejów
Galeria czempionów
Karpacki kalejdoskop
Bukareszt: warstwy miasta
Namaszczony władca czy poborca podatkowy?
Awantury mołdawskie: o wojnie i prywacie
p omo c n i k h i s t oryc z n y
8
11
15
20
26
28
38
44
46
50
52
56
61
62
74
76
80
82
83
92
93
94
96
101
102
104
106
108
110
118
120
126
130
133
137
145
22
23
Michał Waleczny: między mitem a rzeczywistością
Olteńczycy przeciw Karolowi I
Eugeniu Carada i Narodowy Bank Rumunii
Powstanie chłopskie w 1907 r.
Epoka fanariocka
Korony królewskie
Egzekucja pastora Rotha
Saskie kościoły
Skarb wysłany do Moskwy
Przygody Akademii Rumuńskiej
Królowa Maria i amerykańscy Indianie
Polskie złoto
Trzęsienie ziemi w 1977 r.
Strajk górników w 1977 r.
Polowania Ceauşescu
Wyspa Węży
Stocznia w Gałaczu
Z historii produktów spożywczych
Kasyno w Konstancy
25
31
32
34
40
43
59
60
64
66
68
78
86
87
90
112
117
132
140
Na okładce:
Królewski Pałac (zamek)
Peleș, wzniesiony w XIX w.
w Sinaii, u podnóża
karpackich gór Bucegi.
Detale
O sezonie kulturalnym Rumunia–Polska 2024–2025:
https://culture.pl/pl/tag/sezon-kulturalny-polska-rumunia-20242025
-4-
Gorączka Bliskiego Wschodu
stron
100
Wydanie papierowe
–
sklep.polityka.pl
Wydanie cyfrowe
–
subskrypcja polityka.pl/cyfrowa
Wydanie audio
–
sklep.polityka.pl
i
polityka.pl/cyfrowa
Podkast
POLITYKA o historii –
polityka.pl/podkasty
POMOCNIK HISTORYCZNY
Ponad 60 tytułów
Sprawdź na
sklep.polityka.pl

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin