Anthony L. Mescher - Histologia Junqueira. Podręcznik i atlas.pdf

(39308 KB) Pobierz
WYDANIE XV
JUNQUEIRA
Histologia
P O D R
Ę
C Z N I K I AT L A S
Anthony L. Mescher, PhD
Redakcja wydania polskiego
Zbigniew Kmieć
Ryszard Wiaderkiewicz
Tytuł oryginału:
Junqueira’s Basic Histology: Text and Atlas,
Fifteenth Edition
Copyright © 2018 by McGraw-Hill Education. All rights reserved.
ISBN 978-1-260-02617-7
Wszelkie prawa zastrzeżone, zwłaszcza prawo do przedruku i tłumaczenia na inne języki.
Żadna
część tej książki nie może
być reprodukowana lub przenoszona w jakiejkolwiek formie na wszelkie nośniki elektroniczne, mechaniczne lub inne, włą-
czając kserokopiowanie, nagrywanie lub inne systemy składowania i odzyskiwania informacji bez uprzedniej zgody Wydaw-
nictwa.
© Copyright for the Polish edition by Edra Urban & Partner, Wrocław 2020
Redakcja naukowa I wydania polskiego:
prof. dr hab. n. med. Zbigniew Kmieć
prof. dr hab. n. med. Ryszard Wiaderkiewicz
Tłumaczenie z języka angielskiego:
dr n. med. Katarzyna Bogus (rozdziały: 5, 7); dr hab. n. med. Mirosława Cichorek, prof. nadzw. (rozdziały: 2, 3); prof. dr hab.
n. med. Piotr Czekaj (rozdziały: 21, 22); dr hab. n. med. Janusz Godlewski (rozdział 15); dr hab. n. med. Lucyna Kaszubowska
(rozdziały: 12, 13); prof. dr hab. n. med. Zbigniew Kmieć (rozdziały: 2, 4, 5, 11, 16, 17, 19, 20, 23); dr n. biol. Bartłomiej
Kraziński (rozdział 1, załącznik); dr inż. Agata Olejniczak-Kęder (rozdział 16); dr hab. n. med. Artur Pałasz (rozdziały: 9, 23);
dr n. med. Anna Piotrowska (rozdział 17); dr n. med. Marcin Stanisławowski (rozdział 8); dr n. farm. Aleksandra Suszka-
Świtek
(rozdział 20), dr n. med. Magdalena Szaryńska (rozdział 4); dr n. biol. Tomasz
Ślebioda
(rozdział 10); prof. dr hab.
n. med. Ryszard Wiaderkiewicz (rozdział 14); dr n. med. Justyna Wierzbicka (rozdział 11), dr hab. inż. Piotr Wierzbicki
(rozdział 19); dr n. med. Agata Wrońska (rozdział 6); prof. dr hab. n. biol. Michał
Żmijewski
(rozdział 18)
Prezes Zarządu: Giorgio Albonetti
Dyrektor wydawniczy: lek. Edyta Błażejewska
Redaktor prowadzący: lek. wet. Anna Stasiak
Redaktor tekstu: Mirosław Jarosz
Opracowanie skorowidza: Zofia Szamrowicz
ISBN 978-83-66548-20-6
Edra Urban & Partner
ul. Kościuszki 29, 50-011 Wrocław
tel.: + 48 71 726 38 35
biuro@edraurban.pl
www.edraurban.pl
Skład i przygotowanie do druku: Andrzej Kuriata
Druk i oprawa:
Wykaz skrótów
ABP
ACE
ACh
ACTH
ADH
AIDS
AMH
ANF
APC
APUD
ATP
AUN
AV
AV
BALTV
BCR
BMD
BMI
cAMP
cDNA
CCK
CCD
CD
CDKs
CFTR
CFU
cGMP
CGN
CNS
CP
(androgen-binding
protein)
– białko wiążące
androgeny
(angiotensin-converting
enzyme)
– konwertaza
angiotensyny
(acetylcholine) – acetylocholina
(adrenocorticotropic
hormone)
– hormon adreno-
kortykotropowy (kortykotropina)
(antidiuretic
hormone)
– hormon antydiuretyczny
(acquired
immunodeficiency syndrome)
– zespół
nabytego braku odporności
(anti-Müllerian
hormone)
– hormon antymülle-
rowski
(atrial
natriuretic factor)
– przedsionkowy peptyd
natriuretyczny
(antigen-presenting
cell)
– komórka prezentująca
antygen
(amine
precursor uptake and decarboxylation)
– pobieranie prekursora amin oraz dekarboksylacja
(adenosine
triphosphate)
– adenozynotrifosforan
(autonomous
nervous system)
– autonomiczny
układ nerwowy
(arteriovenous
shunts) – połączenia
(przetoki)
tętniczo-żylne
(atrioventricular
node) – węzeł
przedsionkowo-ko-
morowy
(bronchus-associated
lymphoid tissue)
– tkanka
limfatyczna oskrzeli
(B
cell receptor)
– receptor limfocytu B
(bone
mineral density)
– gęstość mineralna kości
(body
mass index) – wskaźnik
masy ciała
(cyclic
adenosine monophosphate)
– cykliczny
adenozynomonofosforan
(complementary
DNA) – komplementarny
DNA
(cholecystokinin) – cholecystokinina
(charge
coupled device) – matryca CCD
(cluster
of differentiation)
– kompleks różnicowa-
nia
(cyclin-dependent
kinases)
– kinazy zależne od cy-
klin
(cystic
fibrosis
transmembrane conductance regu-
lator)
– błonowy regulator przewodnictwa
(colony-forming
unit)
– jednostka tworząca kolonię
(cyclic
GMP)
– cykliczny guanozynomonofosforan
(cis
Golgi network)
– biegun
cis
sieci AG
(central
nervous system)
– ośrodkowy układ ner-
wowy
(coated
pit)
– dołek okryty
CPAP
CRH
CSF
CTL
CV
DAPI
DEXA
DHEA
DNA
DNES
DOPA
DPPC
DTS
(continuous
positive airway pressure)
– stałe
dodatnie ciśnienie w drogach oddechowych
(corticotropin-releasing
hormone)
– hormon uwal-
niający kortykotropinę
(colony-stimulating
factor)
– czynnik stymulujący
tworzenie kolonii
(cytotoxic
T lymphocyte)
– limfocyt T cytotoksycz-
ny
(coated
vesicle)
– pęcherzyk okryty
(4ʹ, 6-diamidino-2-phenylindole)
– 4ʹ, 6-diamidy-
no-2-fenyloindol
(dual-energy X-ray
absorptiometry)
– absorpcjo-
metria podwójnej energii promieniowania rentge-
nowskiego
(dehydroepiandrosterone) – dehydroepiandroste-
ron
(deoxyribonucleic
acid)
– kwas deoksyrybonukle-
inowy
(diffuse
neuroendocrine system)
– układ rozpro-
szonych komórek neuroendokrynowych
(dihydroxyphenylalanine,
dopamine)
– dihydrok-
syfenyloalanina, dopamina
(dipalmitoylphosphatidylcholine) – dipalmitoilo-
fosfatydylocholina
(dense
tubular system)
– system kanalików gęstych
EC cells
(enterochromaffin
cells)
– komórki chromatofilne
ECF-A
(eosinophil-chemotactic
factor A)
– czynnik che-
motaktyczny dla eozynofili A
ECM
(extracellular
matrix)
– macierz pozakomórkowa
(zewnątrzkomórkowa)
EDF
(eosinophil
differentiation factor)
– czynnik różni-
cowania eozynofili (IL-5)
EPO
(erythropoietin) – erytropoetyna
ER
(endoplasmic
reticulum) – siateczka
śródplazma-
tyczna
ERAD
(endoplasmic-reticulum-associated
protein de-
gradation) – degradacja
białek związana z siateczką
śródplazmatyczną
Fab
FACS
FAK
FC
Fc
(antigen-binding
fragment) – fragment
wiążący
antygen
(fluorescence-activated
cell-sorting)
– sortowanie
komórek aktywowane
fluorescencją
(focal
adhesion kinase) – kinaza
przyczepów ogni-
skowych
(fibrillar
center) – ośrodek
włóknisty
(fragment
crystallisable) – region
cząsteczki
vi
WYKAZ SKRÓTÓW
FDC
FISH
FITC
FSH
GABA
przeciwciała zawierający stałe domeny
łańcuchów
ciężkich
(follicular
dendritic cell) – pęcherzykowa
komórka
dendrytyczna
(fluorescence
in situ hybridization) – fluorescen-
cyjna hybrydyzacja
in situ
(fluorescein
isothiocyanate) – izotiocyjanian
flu-
oresceiny
(follicle-stimulating
hormone) – hormon
folikulo-
tropowy (folitropina)
ICAM
ICSH
IDDM
IF
Ig
IGF
IL
ITP
JG
JGA
LDL
LGL
LH
LPH
MALT
(gamma-aminobutyric
acid)
– kwas gamma-ami-
nomasłowy
GAG
(glycosaminoglycan) – glikozaminoglikan (y)
GC
(germinal
centre)
– ośrodek rozmnażania
G-CSF
(granulocyte
colony-stimulating factor)
– czynnik
stymulujący tworzenie kolonii granulocytów
GERD
(gastroesophageal
reflux disease)
– choroba refluk-
sowa przełyku
GFAP
(glial
fibrillary
acidic protein)
– kwaśne białko
włókienkowe gleju
GFR
(glomerular
filtration
rate)
– współczynnik przesą-
czania kłębuszkowego, wskaźnik
filtracji
kłębuszko-
wej
GH
(growth
hormone)
– hormon wzrostu
GHRH
(growth
hormone-releasing hormone)
– hormon
uwalniający hormon wzrostu
GIH
(growth
hormone inhibiting hormone) – hormon
hamujący uwalnianie hormonu wzrostu, somatosta-
tyna
GIP
(gastric
inhibitory polypeptide) – żołądkowy
pep-
tyd hamujący, glukozozależny peptyd insulinotropo-
wy
GLP-1
(glucagon-like
peptide 1) – glukagonopodobny
peptyd 1
GM-CSF
(granulocyte-macrophage
colony-stimulating
factor) – czynnik
stymulujący tworzenie kolonii
granulocytów i makrofagów
GnRH
(gonadotropin-releasing
hormone) – hormon
uwalniający gonadotropiny
hCG
HDL
HE
HEV
HLA
HPV
HSC
HSL
(human
chorionic gonadotropin) – ludzka
go-
nadotropina kosmówkowa
(high-density
lipoprotein) – lipoproteina
o wysokiej
gęstości
(hematoxylin
and eosin) – hematoksylina
i eozyna
(high-endothelial
venule) – żyłka
o wysokim
śródbłonku
(human
leukocyte antigens) – ludzkie
antygeny
leukocytarne
(human
papillomavirus) – wirus
brodawczaka
ludzkiego
(hemopoietic
stem cell) – krwiotwórcza
komórka
macierzysta
(hormone-sensitive
lipase) – lipaza
hormonozależ-
na
intercellular adhesion molecule) – cząsteczka
adhezji międzykomórkowej
(interstitial-cell-stimulating
hormone) – 
hormon
stymulujący komórki
śródmiąższowe
(insulin-dependent
diabetes mellitus) – cukrzyca
zależna od insuliny
(intermediate
filament)
– filament
pośredni
(immunoglobulin)
– immunoglobulina
(prze-
ciwciało)
(insulin-like
growth factor) – insulinopodobny
czynnik wzrostu
(interleukin)
– interleukina
(idiopathic
thrombocytic purpura) – pierwotna
małopłytkowość immunologiczna
(juxtaglomerular
cells) – komórki
przykłębuszkowe
(juxtaglomerular
apparatus) – aparat
przykłębusz-
kowy
(low-density
lipoprotein) – lipoproteina
o niskiej
gęstości
(large
granular lymphocyte) – duży
ziarnisty limfo-
cyt
(luteinizing
hormone) – hormon
luteinizujący
(lutropina)
(lipotropin
hormone) – hormon
β-lipotropowy,
lipotropina
(mucosa-associated
lymphatic tissue) – tkanka
limfatyczna związana z błoną
śluzową
MAPs
(microtubule-associated
proteins) – białka
towa-
rzyszące mikrotubulom
MBP
(major
basic protein) – główne
białko zasadowe
M-CSF
monocyte colony-stimulating factor) – czynnik
stymulujący
tworzenie kolonii monocytów
MERRF
(myoclonic
epilepsy with ragged red
fibers)
– pa-
daczka miokloniczna z poszarpanymi czerwonymi
włóknami
MF
(microfilament)
– mikrofilament
MHC
(major
histocompatibility complex) – główny
układ zgodności tkankowej
MIS
(müllerian-inhibiting
substance) – substancja
hamująca rozwój przewodów Müllera
MLCK
(myosine
light-chain kinase) – kinaza
łańcuchów
lekkich miozyny
MMP
(matrix
metalloproteinase) – metaloproteinaza
macierzy
MPO
(myeloperoxidase)
– mieloperoksydaza
MS
(medullary
sinus) – zatoka
rdzenna
MS
(multiple
sclerosis) – stwardnienie
rozsiane
MSH
(melanocyte-stimulating
hormone) – hormon
melanotropowy
MT
(microtubule)
– mikrotubula
MTOC
(microtubules
organizing center) – ośrodek
orga-
nizacji mikrotubuli
MV
(microvillus)
– mikrokosmek
Wykaz skrótów
vii
NA
NB
NE
NE
NIDDM
NK
NL
NLS
NO
NPC
OCS
PAS
PALS
PCOS
PCR
PD
PDGF
PF
PIH
PMN
PMP70
PNS
POMC
PRH
PRL
PSA
PSH
PT
PTH
(noradrenaline)
– noradrenalina
(nerve
bundle) – pęczek
włókien nerwowych
(norepinephrine)
– norepinefryna
(noradrenalina)
(nuclear
envelope) – otoczka
jądrowa
(non-insulin-dependent
diabetes mellitus) – cu-
krzyca niezależna od insuliny
(natural
killer cell) – limfocyt
NK (naturalny zabój-
ca)
(nuclear
lamina) – blaszka
jądrowa
(nuclear
localizing signal/sequence) – sygnał
(sekwencja) lokalizacji jądrowej
(nitric
oxide) – tlenek
azotu
(nuclear
pore complex) – kompleks
poru jądrowe-
go
(open
canalicular system) – system
kanalików
otwartych
(periodic
acid-Schiff) – kwas
nadjodowy (odczyn-
nik Schiffa)
(periarteriolar
lymphoid sheath) – okołotętnicza
pochewka limfatyczna
(polycystic
ovary syndrome) – zespół
policystycz-
nych jajników
(polymerase
chain reaction) – reakcja
łańcuchowa
polimerazy
(pigmented
deposits) – depozyty
barwników
(platelet-derived
growth factor,) – płytkopochodny
czynnik wzrostu
(platelet
factor) – czynnik
płytkowy
(prolactin-inhibiting
hormone) – hormon
hamują-
cy uwalnianie prolaktyny
(polymorphonuclear
leukocyte) – leukocyt
poli-
morfojądrowy, granulocyt wielojądrzasty
(peroxisomal
membrane protein 70) – peroksy-
malne białko błonowe 70
(peripheral
nervous system) – obwodowy
układ
nerwowy
(pro-opiomelanocortin)
– proopiomelanokortyna
(prolactin-releasing
hormone) – hormon
uwalnia-
jący prolaktynę
(prolactin)
– prolaktyna
(prostate-specific
antygen) – swoisty
antygen gru-
czołu krokowego
(picrosirius-hematoxylin)
– kwas
pikrynowy
– czerwień syriuszowa – hematoksylina
(pararosaniline–toluidine
blue) – pararosanilina
– błękit toluidyny
(parathyroid
hormone) – parathormon
RER
SA
SC
SCF
SEM
SER
SRP
STH
T
3
T
4
Tc
TCL
TCR
TEC
TEM
Th
TLR
TNF
tPA
TPO
Treg
TRH
TSH
UCP1
UV
VEGF
VLDL
WBC
(rough
endoplasmic reticulum)
– siateczka
śród-
plazmatyczna szorstka
(sinoatrial
node) – węzeł
zatokowo-przedsionkowy,
rozrusznik serca
(satellite
cell) – komórka
satelitarna
(stem
cell factor) – czynnik
komórek macierzystych
(scanning
electron microscope/microscopy)
– skaningowy
mikroskop elektronowy (skaningowa
mikroskopia elektronowa)
(smooth
endoplasmic reticulum)
– siateczka
śród-
plazmatyczna gładka
(signal-recognition
particle) – cząsteczka
rozpo-
znająca sygnał
(somatotropin)
– hormon
somatotropowy (somato-
tropina, hormon wzrostu)
(triiodothyronine)
– trijodotyronina
(tetraiodothyronine)
– tetrajodotyronina,
tyroksy-
na,
(cytotoxic
T cell) – limfocyt
T cytotoksyczny
(cytotoxic
T lymphocyte) – limfocyt
T cytotoksycz-
ny
(T
cell receptor) – receptor
limfocytu T
(thymic
epithelial cell) – komórka
nabłonkowa
grasicy
(transmission
electron microscope/microscopy)
– transmisyjny
mikroskop elektronowy (transmisyj-
na mikroskopia elektronowa)
(T
helper cell) – limfocyt
T pomocniczy
(toll-like
receptor) – receptor
toll-podobny
(tumor
necrosis factor) – czynnik
martwicy nowo-
tworu
(tissue
plasminogen activator) – tkankowy
aktywa-
tor plazminogenu
(thrombopoietin)
– trombopoetyna
(regulatory
T cell) – limfocyt
T regulatorowy
(thyrotropin
releasing hormone) – hormon
uwal-
niający tyreotropinę
(thyroid-stimulating
hormone) – hormon
ty-
reotrpowy (tyreotropina)
(uncoupling
protein-1) – białko
rozprzęgające 1
(termogenina)
(ultraviolet
radiation) – promieniowanie
ultrafiole-
towe
(vascular
endothelial growth factor) – śródbłonko-
wo-naczyniowy czynnik wzrostu
(very
low-density lipoprotein) – lipoproteina
o bar-
dzo małej gęstości
(white
blood cell) – leukocyt
(krwinka biała)
RANKL
(receptor
activator of nuclear factor-κB ligand)
– ligand
receptora aktywującego jądrowy czynnik
κB
RBC
(red
blood cell)
– erytrocyt (krwinka czerwona)
Zgłoś jeśli naruszono regulamin