Antologia Nacjonalizmu nr 0.pdf

(5855 KB) Pobierz
Jarosław Tomasiewicz
1.) Konfederacja
nowa polska prawica między
tradycją a nowoczesnością.
2.) Paramilitarne struktury i działalność
spiskowo - bojowa polskiej prawicy 1918-1933
Ivan Łysiuk
3.) Geneza radykalnej neopogańskiej sceny
muzycznej w krajach wschodniosłowiańskich na
przykładzie Rosji i Ukrainy
Krzysztof Karczewski
4.) Postsowiecki imperializm czy alternatywa wobec
mondializmu?
Rosja w optyce Narodowego Odrodzenia Polski.
Wydawnictwo Bodzio1488
Warszawa 2023
Studia Politicae Universitatis Silesiensis 2020, T. 30, s. 2020. 7—
32 ISSN 2353-9747 (wersja elektroniczna)
www.studiapoliticae.us.edu.pl
Data odbioru: 12.07.2020; data odbioru: 12.09.2020
DOI: http://doi.org/10.31261/SPUS.11379
Konfederacja
nowa polska prawica między
tradycją a nowoczesnością
Konfederacja — polska nowa prawica między
tradycją
nowoczesność
Jarosław Tomasiewicz*
Konfederacja Wolność i Niepodległość jest
nową siłą na polskiej scenie politycznej,
sytuującą się na radykalnej prawicy. Sukces
KWiN przełamał monopol prawa i
sądownictwa na prawicy. Artykuł analizuje
strukturę
organizacyjną,
ideologię
i
pozostałości Konfederacji. Nowa formacja
linku
kulturowego
konserwatyzm
z
ekonomicznym liberalizmem przypomina
fenomen Trumpa i amerykański alt-right,
niż prawicowo-populistyczny protestu w
Europie Zachodniej.
Słowa kluczowe:
Konfederacja Wolność i
Niepodległość, populizm, konserwatyzm,
skrajna prawica, nowa prawica
Abstrakcyjny
Konfederacja Wolność i Niepodległość to
nowa, skrajnie prawicowa siła w Polsce.
Sukces KWiN przełamał polityczny
monopol partii Prawo i Sprawiedliwość na
prawicy. W artykule podjęto analizę
struktury , strategii, ideologii i podstaw
społecznych Konfederacji. Ta nowa
formacja
będąca
połączeniem
konserwatyzmu kulturowego i liberalizmu
gospodarczego
przypomina
raczej
amerykański trumpizm i alt-prawicę niż
ruchy protestacyjne zachodnioeuropejskiego
prawicowego populizmu.
Słowa kluczowe:
Konfederacja Wolności i
Niepodległości, populizm, konserwatyzm,
skrajna prawica, alt-prawica
Streszczenie
8
Jarosław Tomasiewicz
*
Instytut Historii Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach (jaroslaw.tomasiewicz@us.edu.pl);
https://orcid.org/0000-0001-9750-5256.
Wstęp
Antysystemowa prawica w okresie III RP pozostawała na marginesie
politycznym (poza parlamentarną obecnością Ligi Polskich Rodzin w latach
2001-2007), co ostro kontrastowało z siłą jej przedwojenny odpowiednik.
Przyczyny tego stanu rzeczy, jak pokazałem w pracy „Ugrupowania
neoendeckie w Trzeciej Rzeczypospolitej”, tkwią w anachronizmie doktryny i
programu, wykopanym wprost z okresu międzywojennego (Tomasiewicz,
2003: 365-367). Współczesna radykalna prawica przeszła jednak
transformację i modernizację, co przyczyniło się do jej ekspansji. Celem
artykułu jest zbadanie okoliczności, które pozwoliły Konfederacji na rzecz
Wolności i Niepodległości odnieść sukces.
Autor spróbuje odpowiedzieć na pytania dotyczące: / 1 / genezy
Konfederacji, / 2 / jej struktury, / 3 / strategii i taktyki, / 4 / ideologii i
programu, / 5 / bazy społecznej. Hipotezą, która zostanie zweryfikowana, jest
to, że kształt obecnego wcielenia polskiej radykalnej prawicy jest wytworem
jej tradycji historycznych i współczesnego kontekstu społecznego. Analiza
zostanie przeprowadzona na podstawie przekazów medialnych tworzonych
przez środowisko polityczne związane z KWiN. Utworzona w 2019 r.
Konfederacja jest zjawiskiem na tyle nowym, że w momencie składania tekstu
nie istnieją żadne badania naukowe, które można byłoby zweryfikować.
Początki
Konfederacja Wolności i Niepodległości jest nowym ugrupowaniem
politycznym, jednak głęboko zakorzenionym w historii III RP. Początki tej
formacji są bardzo skomplikowane, jednak aby zrozumieć jej charakter
niezbędny jest krótki jej zarys. Konfederacja powstała z splotu dwóch różnych
nurtów
politycznych:
konserwatywno-liberalnego
i
narodowo-
demokratycznego.
Ruch określający się jako „konserwatywno-liberalny” jest w istocie
przeniesieniem amerykańskiego paleolibertarianizmu do Polski. Ma ona
jedynie luźne powiązania z polskimi tradycjami konserwatywnymi, można
jednak postawić hipotezę, że wyrasta z psychologii indywidualistycznej
rodzimego sarmatyzmu. Janusz Korwin-Mikke od wielu lat jest sztandarową
postacią tego ruchu. W 1987 założył Ruch Polityki Realnej, z którego
powstała Unia Polityki Realnej. Przez dziesięciolecia UPR pozostawała na
Konfederacja — nowa polska prawica między tradycją a nowoczesnością
9
marginesie polskiej polityki, traktowanej w kategoriach folkloru politycznego
(najlepszy wynik: 3,2% w 1993 r.) (
Unia
: 165—166; BS 1996: 55—58; BS
2000: 33-38) . Brak sukcesu spowodował rozłamy i ostatecznie w 2009 roku
założyciel UPR opuścił UPR, tworząc partię Wolność i Praworządność
(wkrótce przekształconą w Kongres Nowej Prawicy). W 2015 roku Korwin-
Mikke stracił przewodnictwo w KNP, na co zareagował utworzeniem Koalicji
Odnowej Rzeczypospolitej Wolność i Nadzieja (Koalicji Odnowy RP,
Wolności i Nadziei – tymczasowo używającej nazwy Wolność). Wyniki
wyborów pokazały, że siłą „konserwatywnego liberalizmu” była
ekscentryczna osobowość Korwina-Mikkego; marginalizowaną UPR łączono
najpierw z Ruchem Narodowym, a następnie – podobnie jak KNP – z
formacją Kukiz’15 (BK-G., 2017: 126–132; AP 2017: 133–134).
Ruch Narodowo-Demokratyczny odrodził się, rozpadł się po 1989 roku:
jego umiarkowane skrzydło reprezentowało Zjednoczenie Chrześcijańsko-
Narodowe, zaś ortodoksyjne skrzydło reprezentowało kilka skonfliktowanych
Partii Narodowych. W 2001 roku w wyniku konsolidacji ugrupowań
ortodoksyjnych powstała Liga Polskich Rodzin, której oddziałem
młodzieżowym była Młodzież Wszechpolska (Tomasiewicz, 2002). LPR pod
przywództwem Romana Giertycha odniosła znaczący sukces (7,87% w 2001
r.) i uczestniczyła w rządzie Jarosława Kaczyńskiego w latach 2006–2007,
jednak wybory w 2007 r. wymazały ją ze sceny politycznej (KZ, 2017: 163).
Niepodległość uzyskała już wcześniej Młodzież Wszechpolska, z którą władze
partii macierzystej zerwały stosunki w ramach polityki Giertycha mającej na
celu poprawę wizerunku
LPR
. Młodzież Wszechpolska zdołała jednak
przetrwać, a rozłam ten doprowadził do trwałego zerwania ze starszym
pokoleniem Narodowych Demokratów. MW natomiast nawiązał współpracę z
Obozem NarodowoRadykalnym — obozem politycznym powstałym na bazie
lokalnych grup skinheadów (więcej o ONR: Tomasiewicz, 2010). Marsz
Niepodległości, zainicjowany przez ONR w 2006 roku, stał się wspólną akcją
obu organizacji. Marsz, będący wyrazem niezadowolenia środowiska
młodzieżowego (w tym kibiców) z rządu PO, z roku na rok przybierał na sile
(Szymanik, 2012).
Młodzi nacjonaliści postanowili wykorzystać sukces Marszu
Niepodległości. 11 listopada 2012 roku powstała koalicja nacjonalistycznych i
konserwatywno-liberalnych
organizacji
społecznych
i
ugrupowań
politycznych pod nazwą Ruch Narodowy, która 10 grudnia 2014 roku
przekształciła się w partię polityczną. Po tzw. Holochergate (ujawnienie
poufnej korespondencji lidera ONR Przemysława Holochera) w 2013 roku
kierownictwo Ruchu Narodowego zostało w istocie zdominowane przez MW
na czele z Robertem Winnickim (Baliszewski, 2013; por.
Indeks
).
Spektakularne porażki w wyborach europejskich, samorządowych i
prezydenckich 2014-2015 skłoniły nacjonalistów do zawarcia sojuszu
wyborczego z Kukiz'15 (
Lista
). Decyzja ta była powodem rozłamu – z
Zgłoś jeśli naruszono regulamin