Druga wojna światowa.pdf

(20839 KB) Pobierz
lik
.
ii
t~.
f
f
t
'm !
• ff
V
1
i |
L
•4
^
s i
|
\A
Potna
Książka i W iedza
..DRUGA
ZESPÓŁ AUTORSKI
N. G. Andronikow, A. I. Babin, A. W. Basów, T. S. Buszujewa
(ZSRR), D. Cedew, G. Cegmid (MRL), E. Duraczyński (PRL),
D. Eichholtz (NRD), M. Farkas (WRL), M. Fatu (SRR), N. K. Głazu-
now (ZSRR), D. D. Kodoła (ZSRR), E. Kozłowski (PRL), M. Kropilak
(CSRS), G. A. Kumaniew, N. S. Lebiediewa (ZSRR), E. Liptai (WRL),
E. M oritz (NRD), M. M. Narinski (ZSRR), C. Nicolae (SRR), K. Pech
(NRD), V. Peśa (CSRS), Ł. W. Pozdiejewa (ZSRR), D. Razsó (WRL),
O. A. Rżeszewski, A. S. Sawin, M. I. Siem iriaga, W. J. Sipołs(ZSRR),
D.
Sirkow (LRB), B. G. Sołowjow, O. F. Suwienirow, 1.1. Szynkariow,
S. A. Tiuszkiewicz (ZSRR), S. Toth (WRL), W. W olff (NRD),
I. J. Zajcew, j . M. Żuków, P- A. Zylin (ZSRR)
REDAKCJA DZIEŁA
A. S. Sawin (ZSRR - redaktor naczelny), P. Bachmann (NRD),
T. S. Buszujewa (ZSRR), D. Cedew, G. Cegmid (MRL),
A. W. Drugow, N. K. Głazunow (ZSRR), A. Godó (WRL - zastępca
redaktora naczelnego), D. D. Kodoła (ZSRR), N. Kosaszki (LRB),
E.
Kozłowski (P R L -z a s tę p c a redaktora naczelnego), M. Kropilak
(CSRS), G. A. Kumaniew, J. S. Kurbatowa, N. S. Lebiediewa,
M. M. Narinski (ZSRR), C. Nicolae (SRR), G. Pietrow (BRL),
Ł. W. Pozdiejewa (ZSRR), O. A. Rżeszewski (Z S R R -za stęp ca re­
daktora naczelnego), W. J. Sipołs, B. G. Sołowjow, I. I. Szynka­
riow (ZSRR), S. Toth (WRL), I. J. Zajcew, A. P. Żylin (ZSRR)
REDAKCJA WYDANIA POLSKIEGO
Eugeniusz Kozłowski
Kazimierz Sobczak (przewodniczący)
Tadeusz Tarnogrodzki
ISBN 83-05-11472-4
Od Międzynarodowego
Komitetu Redakcyjnego
Druga wojna światowa w latach 1939-1945 pod względem zasięgu i charakte­
ru działań nie ma sobie równych w przeszłości. Trwała sześć długich lat,
wciągnęła w swą orbitę 61 państw, prawie cztery piąte ludności naszego globu.
Pod bronią znajdowało się ponad 110 min ludzi. Była to wojna najbardziej
krwawa i niszczycielska, pochłonęła ponad 50 min istnień ludzkich. Największe
ofiary poniósł naród radziecki, który stracił 20 min swych synów i córek. Również
inne kraje poniosły ogrom ne straty: Polska - ponad 6 min ludzi, Jugosławia - 1,7
min, Chiny - ponad 5 min. Podczas w ojny zostały zniszczone setki miast i tysiące
wsi. Wielkie szkody wyrządzono zabytkom historycznym i kulturalnym.
Od zakończenia wojny upłynęło już przeszło czterdzieści lat. Ponad połowa
mieszkańców planety urodziła się i rosła w okresie powojennym. M iniona wojna
przeszła do historii, lecz ludzie pamiętają o niej i starają się przemyśleć nauki
przeszłości, chcą wiedzieć, dlaczego ludzkość została wciągnięta w krwawą
rzeź, dlaczego nie udało się jej zapobiec i jakie siły zadały agresorom klęskę.
Dla zrozumienia każdego zjawiska historycznego ważna jest znajomość
źródeł, które je zrodziły. Dlatego w prezentowanej Czytelnikowi książce wiele
uwagi poświęca się ujawnieniu przyczyn drugiej wojny światowej, wyjaśnieniu
czynników ekonomicznych i politycznych, które do niej doprowadziły. W książce
udowadnia się, że korzenie wojny tkwią nie w okolicznościach drugorzędnych,
nie w przypadkach, nie w pochopnych decyzjach czy nieświadomych działaniach
polityków, dyplomatów, mężów stanu itp. Przyczyny wojny kryją się w samej
istocie imperializmu, jego sprzecznościach, w polityce, jaką uprawiały państwa
imperialistyczne w przededniu wojny. Drugą wojnę światową zrodził cały system
imperializmu, a jej inicjatoram i, podżegaczami były koła rządzące państw faszys­
tow skich - Niemiec i Włoch oraz militarystycznej Japonii.
Ogromne niebezpieczeństwo zawisło nad narodami świata, kiedy faszyzm
wystąpił jako siła szturmowa światowego imperializmu dążącego do powstrzy­
mania postępujących procesów rozwoju ludzkości. Agresorzy zamierzali zdobyć
panowanie nad światem, nie cofając się przed zniszczeniem całych narodów,
i rozszerzyć na cały świat terrorystyczną dyktaturę m onopolistycznego kapitału -
faszyzm. Powstało maksymalne zagrożenie dla ludzkości, jej cywilizacji, kultury
i samej egzystencji. W prowadzając tzw. nowy porządek, samozwańczy ,,władcy
świata” starali się utrwalić go za pomocą obozów koncentracyjnych i więzień,
poprzez ujarzmienie i kolonizację krajów okupowanych. Głód, komory gazowe,
szubienice i knut stały się atrybutami tych „porządków ".
Uczucia szczególnej nienawiści żywili zaborcy do Związku Radzieckiego, do
narodów, które zbudowały pierwsze państwo socjalistyczne na świecie. Agreso­
rzy upatrywali w nim główną przeszkodę w realizacji swych planów zaborczych.
Dlatego podstawowym celem politycznym państw bloku faszystowskiego było
zlikw idowanie ZSRR.
Aby powstrzymać, a następnie rozgrom ić agresora, potrzebne były kolosalne
siły i ogrom ne ofiary. W książce ukazana jest bohaterska walka narodów krajów
Europy, Azji i Afryki, państw koalicji antyhitlerowskiej przeciwko blokowi faszys­
towskiemu. Omawia się przebieg wojny: działania wojenne na wszystkich fro n ­
tach, na lądzie, morzach i oceanach, jak również rywalizację w gospodarce,
politykę wewnętrzną i zagraniczną państw walczących, walkę wyzwoleńczą
narodów Europy, Azji i Afryki. Główne miejsce wyznaczono w książce ujawnieniu
zamierzeń i celów stron walczących, analizie sytuacji m ilitarno-politycznej,
opisowi działań bojowych, charakterystyce wojsk biorących udział w bojach, ich
stratom, wynikom strategicznym i politycznym bitw. Wydarzenia na frontach
drugiej wojny światowej, procesy gospodarcze i społeczno-polityczne om ów io­
ne są z uwzględnieniem ich miejsca i roli w przebiegu i wyniku wojny.
Najwięcej uwagi poświęcono w książce frontow i radziecko-niemieckiemu, na
którym rozstrzygały się losy nie tylko Związku Radzieckiego, ale i narodów
świata, losy całej ludzkości. Tam rozwijały się największe i najważniejsze wyda­
rzenia, tam rozgrom iono główne siły bloku faszystowskiego.
Do czerwca 1941 r. Wehrmacht zdobył już wiele krajów Europy: podbita
została Polska, okupowane Dania, Norwegia, Belgia, Holandia i Luksemburg.
Armia francuska stawiała opór zaledwie 40 dni. Wielką porażkę poniosła angiel­
ska armia ekspedycyjna, której związki w pośpiechu ewakuowano na Wyspy
Brytyjskie. Wojska faszystowskie zagarnęły szereg krajów na Bałkanach. W świe­
cie kapitalistycznym nie było w istocie rzeczy siły, która mogłaby powstrzymać
agresora. Siłą taką stał się Związek Radziecki.
To, czego nie mogła dokonać żadna burżuazyjna armia zachodniej Europy,
urzeczywistniły w latach wojny Radzieckie Siły Zbrojne. Mimo zaskoczenia
napaścią i przejściowych sukcesów wojska niemieckie nie zdołały osiągnąć
wyznaczonych celów. W toku obrony strategicznej Radzieckich Sił Zbrojnych,
a następnie kontrofensywy pod Moskwą armia hitlerowska poniosła pierwszą
wielką porażkę w drugiej wojnie światowej. Zwycięstwo to rozwiało mit o niezwy-
ciężoności Wehrmachtu, pogrzebało ostatecznie plan „w o jn y błyskawicznej” .
Następnie wysiłkiem narodu radzieckiego i jego sił zbrojnych dokonany został
Zgłoś jeśli naruszono regulamin