Michelle Cini - Unia Europejska. Organizacja i funkcjonowanie.pdf

(46102 KB) Pobierz
Unia |
Europejska
Tłumaczenie
Grzegorz Dąbkowski
organizacja
funkcjonowanie
Michelle Cini
Redakcja naukowa
Polskie Wydawnictwo
Ekonomiczne
Warszawa 2007
© Michelle Cini 2003
European Union Polities was originally published in English in 2003.
This translation is published by arrangement with Oxford University Press.
Unia Europejska. Organizacja i funkcjonowanie została opublikowana w języku angielskim w 2003 roku.
Tłumaczenie wydano na podstawie umowy z Oxford University Press.
Konsultacja naukowa przekładu
Prof. dr hab. Elżbieta Kawecka-Wyrzykowska
Projekt okładki
Roman Kirilenko
Redaktor
Spis treści
PRZEAMOWA LLL uuaaaaaaa aaa
a aaa naa a aan n aaa:
Wykaz skkółów ......Luuaoaaaaaaaaaaananaazaia
aaa aaa aan
Rozdział 1. Wprowadzenie
..........ueueeauiaaana
nana naa naia
11
13
19
19
22
27
Agnieszka Płuciennik
Redaktor techniczny
Jolanta Czapska
© Copyright for the Polish edition by Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne S.A.
Warszawa 2007
Prezentacja Unii Europejskiej .......aaaauaaaaaaaaaaaaaaa
aaa ih
Formułowanie polityki w Unii Europejskiej ...............01120111..
Struktura książki. ...aaaaaaaaaawaaaaaaacaaaa a
aaa
Część I. Kontekst historyczny. ........................1.-1...
Rozdział 2. Wspólnota Europejska —
Wprowadzenie
29
31
31
lata 1945-1985
...............
........uuuaaeaaaezaaaaaaaaaeeaae
nna na aaa aria
ISBN 83-208-1637-8
ISBN 978-83-208-1637-2
Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne S.A.
uł. Canaletta 4, 00-099 Warszawa
tel. (centrala) (0-22) 827 80 01, faks (0-22) 827 55 67
t-mail: pweQdpwe.com.pl
http://www/pwe.com.pl
Pierwsze koki L..uuaaaaaaaaaaaaaacaeaaaazai A
nace
Idea wspólmoły ....Laaaaaaaaazaaaezaaaaaaaaii
aaa
a
Rzym i ostudzone ambieje LL.
ue ueeaaeaaaaaaa
aaa can na i aii
Pierwsze spotkania na szczycłe.......auaaeaaaasaaacaaaaaaaaa
nii,
Zakończenie... uoaaazaaaaaaaawna n A
wa aaa nana nana
Rozdział 3. Jednolity rynek
.........Louuuezzaa aa
ena
32
37
42
46
50
53
Wprowadzenie
...Lauaaaaaaaaa ii
aaa aaca enea
53
54
58
60
62
65
Skład i łamanie
FOTOSKŁAD Pracownia Poligraficzna
www,ksiega.com.pl
Druk i oprawa
ABEDIK. Poznań
Integracja rynkowa w ujęciu historycznym .......uuaeoaaeaaaaaaaaia,
Harmonizacja — polityka interwencji .......eauaea i
aaa
Arbiter wolnego handlu — Europejski Trybunał Sprawiedliwości i aktywizm
Sędzłowskł LL .uuaaaaaaaaaawaaaaeaanaa A
zania
naa
Tworzenie rynku — polityka neoliberalna ............uueaaaaaaaa2
Program z 1992 roku — plan działania .....u.auaaaaaaaa
aaa anawa
6
Spis treści
68
72
74
Spis treści
Granice klasycznej debaty
......aaaaaeaanaaaaanae
aaa
ania,
164
168
174
7
Podtrzymywanie i korygowanie rynku Lua aaeaaazaenaaaaaaaanaiii
Teorie na temat jednolitego rynku ....auaa aaa aaaaa aaa aaa cii
Zakończenie
La
uaaaa aaa aa
kierunku
za ae ea ania
2 A
Rozdział 4. W
unii europejskiej
........................
Instytucjonalizm aUE ....LLaeueaaeanaaanaananzazaaaa H
nacji
Teorie procesu decyzyjnego aUE
.....eeunanaaa
aaa
aaa
Wprowadzenie ...Luuuaaazeaaaanaaaana i1
niania zana
na nii
Unia Europejska jako unia europejska ............aaaa
aaa
a1211
Przegląd
Unii —
konferencja
międzyrządowa
z 1996 roku i traktat amsier-
Wielopoziomowy system zarządzania .......auuaaaaaa
aaa aa nacii)
Unia Europejska z perspektywy społecznego konstruktywizmu ..........
Nowe spojrzenie na stosunki międzynarodowe i międzynarodową ekonomię
poldbyczną uu
aae ana
c nania
0
Zakończenie
uaaaaaaaaawaaaaaaaaazaaiaazaaika
rinzai iii
177
179
182
186
damski LL aaaaaaaaaaawawaaaae i
ea riiza
aaa
Konferencja międzyrządowa w 2000 roku i traktat nicejski ......... ZE
Zakończenie —
proces postnicejski
.......uauaaaaaaa
aaa aaa
nai,
Część III. Instytucje i podmioty..............................
Rozdział 9. Komisja Europejska
............ooaa
ae
iii:
189
191
Część II. Teorie i podejścia teoretyczne. ......................
Rozdział 5. Federalizm i federacja
............ee
aaa
1
101
101
103
108
I
L6
118
12!
Wprowadzenie .......uaaaeaerazanaaaeaana
ranna ina zarania
Funkcje Komisji ....Laaeaaaaaaaaaaaaneaaaa
nana rara:
Wpływy Komisj ....L..uuuaaaaaaaaaacaeacaceaaza
niec
iii
Przewodniczący i członkowie Komisji ...........--.oeaaeaaaaaia21.
Gabinety komisarzy ....aoeeeuaaaaaaazaaeacana A
aaa
Służby Komisji .....Laaaaaeanaaaza c pasaiaii
zazna nnn
System komitetów .....uuueaaeaaaananaaaanarara
naa e aa iii
Zakończenie ...uuuaaaaaaaaanaaaza i
nana nnnaa nna
Rozdział 10. Rada Unii Europejskiej
.....................2.1.11.
191
192
196
198
201
203
209
211
213
213
214
218
221
232
235
237
237
238
240
245
250
253
255
255
258
WDPoWAdzemłe LLL oauaaaaaaaaaa i A
a aaaa aaa
Federalizm, federacja i integracja europejska ........aaaa i A
aaa aaa ai
Różnorodność modeli federacyjnych ......u i
aaa aa aaa aaa aaa
Jśoncepcja Europy Monneta i jej polityczne następstwa ................
Znaczenie federacyjnej Europy .--.-uaaaaaaaaaaaaaaana
niani aia
Zakończenie — od ilości do jakości .......aaaeeaaaaaaaaaaaaaa
aaa:
Rozdział 6. Neofunkcjonalizm
............Louee ia
eee aaa
Wprowadzenie
......uuuuuuuaeazaaezazaeezaaaaa
ih
121
122
124
125
132
135
136
139
139
140
144
148
152
159
162
162
Czym jest neofunkcjonalizm? .....uuuaaaea aaa
aaa
Przegląd historii neofunkcjonalizmu .......Laaaaaaaa aa
aaa aaa aaa
Podejście ponadnarodowe a spilłower ........oaaaaaaaaaaa
aaa aaa
IArytyka neofunkcjonalizmu LLL... uuaaaaaaaaaaaaaaaa
een nara
Odrodzenie neofunkcjonalizmu .....aaaaaaaaaaaaaaaaaa
nazi aaa
Zakończenie
L...uuaeaeazae
ea zeeanaaa
i
................uaaaeii121.
A
Rozdział 7. Podejście międzyrządowe
Wprowadzenie ....L.uuaeaezanuzazza
zeznan azaza nana
Centrum procesu decyzyjnego UE .......L.ueaaaaeaa
aaa
aaa ai
Jak działa Rada? .....Laaoeeeaaaaeaa
aaa a znana
ii
Poziomy decyzyjne Rady ....L.auaaa ic
een aaaa aaa aaa maca
Instytucjonalna ewolucja Rady.........uueaeaaaaeaaaaaa
aaa nai
Zakończenie — narodowa, ponadnarodowa, czy jedno i drugie? .........
Rozdział 11. Parlament Europejski
.................aaaa
aaa ai21.
Wprowadzenie .......uuuueeezaaaaaaaa i a
aaa ena
Czym jest podejście międzyrządowe? .......uuuueeaaaa.
area aaa
Hoflmamn i jego kytycy J.Lo
eeeaza
zzz ez zza rain
ia
Modyfikacje podejścia międzyrządowego ......uaaaaeaaaaa
zana aaaaa
Liberalne podejście międzyrządowe i jego krytycy ....:....22422212.1
Zakończenie — przyszłość podejścia międzyrządowego ...............
Rozdział 8. Nowe teorie integracji europejskiej
dycha wdydiakeiinnin. u
Wprowadzenie ...uuaaaaaaaazaaaaneaza iA
nawa
na
Początki i rozwój Parlamentu Europejskiego ..............4u414111.
Kompetencje iwpływy lmzby LLL. euaoeezz zeza eaaza zza aia
Wewnętrzna polityka Parlamentu Europejskiego .........444444411111
Wybory a społeczeństwo .....uuaueaaaeaaaaneanacaaa
nana iii
Zakończenie ..uuaueaaaaaaaaaza
zwana
taaa
ri
Rozdział 12. Sądy unijne
.......Lee
aaa
aaa
cana aa
....................
Wprowadzenie
.......uuueuueaeeaanaanaa i
zaawan
Wprowadzenie ...uu aa aaaaaaaaaaaaaaaaaa iA
aaa
Podstawowe dane i organizacja ....uaaaaii
otoz aaa aaa
8
Spis treści
Spis treści
9
aa nnn nai
eesasacewe 02
Jurysdykcja Lu. aaauaeeee
az aan nana nat
Debata nad „aktywizmem sędziowskim” ....uua 2>
Zakończenie — reforma systemu sądowniczego Unii .......30201211.
Rozdział 13. Grupy interesów a Unia Europejska ..................
A
uuu aeg z eee ewa cze een nana
Wprowadzenie
anaea nana nina 12:
Instytucje UE i grupy interesów ......ue gu ua eee
aan acc i 11:
Przepisy dotyczące grup interesów w UE .......uuaaaaa
i ii
uua eee eee zannna naa
Europejskie grupy interesów Lie
Europeizacja krajowych grup interesów ........... OE PE
cana ana aaajace
L..uuuaaaaaaa az aaaeE
Zakończeie
259
268
270
273
273
274
279
280
289
291
Rozdział 17. Społeczny wymiar Unii Europejskiej
..................
371
371
372
375
378
381
383
Lua eeeae eee nana
Wprowadzenie
Europejska Wspólnota Gospodarcza i jej państwa członkowskie .........
Reformy traktatów w Maastricht, Amsterdamie i Nicei ................
Rozwój i zakres europejskiej polityki społecznej ...........1.........
nici
Europejski Fundusz Społeczny ....u eau azaaeeaazaaaa
Otwarta metoda koordynacji
Lulu
uauae
enea ac a nia:
aaa eaaaaaaae
aa iaiii1
Społeczne partnerstwo na szczeblu europejskim .......eue
Zakończemie uuu aaaaaaza aaa aa nawa anna
Rozdział 18. Regionalna Europa
......La atena
ia
384
386
390
Część IV. Polityka i jej formułowanie .........................
Rozdział 14. Rozszerzanie Unii Europejskiej ......................
air
aa ena
jaaa ana
Wprowadzenie .....uuuaaaaaeaaeeii A
ea aaa canin ana i iii:
Dotychczasowe rozszerzenia „.uuaaeaaee
Kto iw jaki sposób może dołączyć da UE? ...........ueaaaasasac:
Od pomocy gospodarczej do formalnych negocjacji ..........--2211141
Zasada warunkowości i acguis communaułoike „uuuaaaaaaacca naci
A
czna
Kwestie sporne obawy LLL ua ua aeezaeaee aaa cana
acc
aaa aaa nana
Przyszłość rozszerzonej UE ....aouaaa
aan anna aaa
Zakończenie ..Luuuaaaaaaaaaaaa A
Rozdział 15. Stosunki zewnętrzne Unii Europejskiej ................
nna r
cana ana anna
Wprowadzenie .....-uu aa aaeaaaanarawaiii
Instytucje i procedury — filar Wspólnoty Europejskiej ...... aaa ..
Instytucje i procedury — filar wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa
Cele Unii Europejskiej w stosunkach zewnętrznych ..........14411112.
nana a nania
Przeszkody SZANSE ...Luuaaaaaaaaaaa A
A
Zakończemie ...Lu.laaaanaaaaaa zacna
ii
eee
Rozdział 16. Wspólna polityka rolma.........euera12
a nii:
aa zee ae eee ean anna nana
uuu
Wprowadzenie
i i A
n anna
acc can
Czym jest WPR? ....LLuaua gaze
aaa een ana na aan
Reforma WPR ....LLuaaaa ii TEREDNESESE
Dlaczego tak trudno zreformować WPR?.........uue zegara ranni:
iii
naa aaa aaa zaa
Reforma WPR z 1ODŹ roku L.La ua aaaea aaa
Zmiany w debacie o rolnictwie ...uua au aaea wane aa zana anna i iii
wyzwania LLL ue aa raaaa aaa zee eaa aaa nnn anna
Reformy
naa nana
ue eaaa nana
Zakończenie — WPR na rozdrożu ...Lueueu ii i
295
297
297
298
301
304
307
311
317
319
322
322
323
328
338
340
343
346
346
347
349
352
356
359
361
368
anna
Wprowadzenie ...aaaaaeeazeze 0
nna naa
Regiony w procesie decyzyjnym UE ....L La aeaaaaaza i
Początki, rozwój i wdrażanie polityki regionalnej UE .................
Regiony a integracja europejska — zagadnienia teoretyczne ......... '...
aan aaaa naa
Zakończemie o. uaaaaaaaeaacaaazaaa A
Rozdział 19. Wymiar sprawiedliwości i sprawy wewnętrzne
..........
390
3901
396
406
408
411
411
412
415
417
nich
Wprowadzenie ...Luuuuaa aaa zaa zee za anna ranna
aan anaann
Preludia do Współpracy LLL uuaaaaaeaazaaaaanzeen A
anni
Eksperyment z Schengen LL... ea az aaa aan i 11
Maastricht i „trzecifhar”
JL... oaaaoag aaa aaa
aaa aa nana
aaa aaa ana a cenia
Traktat amsterdamskia WSIŚW .....LLuaazae
Dorobek legisłacyjny — nieśmiałe kroki w stronę śmiałych celów .......
Rozszerzanie na zewnątrz współpracy w zakresie WSIŚW ..............
naw naa aan
Zakończemńe LLL. uaaaaaaeaaaaaaeacaa H
Rozdział 20. Unia gospodarcza i walutowa
si
........0-eeeeea
420
425
430
433
436
436
437
441
445
452
454
458
geje ea zana n aan ia iii
Wprowadzenie .....Luuuaaaaaaawazana
A
aaa aaa aaa nnn
Czym jeskUGW? .....ueaezaa
na a
uaaa aaa ana
Od Hagi do Maastricht (1969-1991) LLL.
aaa aaa)
Od traktatu do rzeczywistości (1992—2002) ......ueaa
aaa zewn e een z ciii
Teorie wyjaśniające powstanie UGW ....LLeueaa
cana nana eni!
uuuana gara zaszawawaaaszcz
Krytyka UGW LL...
Zakończenie Lua uaaaa aaa aaa aaa zacna
Część V. Kwestie sporne i debaty ..................::.:......
aaa
Rozdział 21. Europeizacja .......oue i
Wprowadzenie ...Luaaaaaaaaae A
acz aanaana anna
461
463
463
10 - Spis treści
Europeizacja — termin modny, ale czy przydatny? .........e124111111
Zmieniające się granice „Europy” ....uuaeaaaaa
aaa aaa acc
Rozwój instytucji na szczeblu europejskim ........aeaaaaaaaaanii1
Rozprzestrzenianie się instytucji europejskich .........uo.20421212.
Polityczna unifikacja Europy
....laaueuaaaaaeanaazazaa
znana
ca
Wpływ instytucji europejskich na kraje członkowskie .................
Zakończemłe ....uuauaeaaaaaaaaaeaaaca
aaa
naa naii
Rozdział 22. Wdrażanie polityki europejskiej .....................
Wprowadzenie ......uueaaeeeaeazaeaaaacanezaaaiii
ian
Trzy koncepcje wdrażania .......uuauaaaaaaenaaaanaaanaii
nana
Teorie wdrażania LL. uuaeeaaaaazaaaaaeaa ai
cana nac aaa
i
Deficyt wdrażania — przyczyny i ograniczenia .......-.20222222112
Wdrażanie „wchodzi
Zakończenie
w dorosłość”
...uuuaaaaaaaaaaaaaaaa
waza ania
u
..LLuaauaaaaaaaaaa ia
zazna zazn zania aaa
Przedmowa
Zgodnie z pierwotnym założeniem książka ta miala być przystępnym, a zarazem am-
bitnym podręcznikiem wprowadzającym w zagadnienia polityki UE studentów styka-
jących się z tym przedmiotem po raz pierwszy. Uwzględniając w 25 rozdziałach tego
pokaźnego tomu liczne tematy omawiane zazwyczaj na kursach poświęconych poli-
tyce UE, chcieliśmy, by każdy znalazł w nim coś dla siebie. Założyliśmy, że nauczy-
ciele wybiorą rozdziały, które najlepiej pasują do prowadzonego przez nich przedmio-
tu. Nie spodziewam się więc, że książka będzie czytana „od deski do deski”, choć
w praktyce pewna znajomość europejskich instytucji i procesu legislacyjnego ułatwi-
łaby niewątpliwie zrozumienie rozdziałów zawartych w częściach czwartej i piątej.
Autorami są pracownicy naukowi, którzy prowadzili lub prowadzą badania
związane z opisywanymi przez nich tematami. Książka została podzielona na pięć
części. Po krótkim wstępie, w którym przedstawiono podstawowe informacje (zwła-
szcza o instytucjach i procedurach decyzyjnych), omówiono kolejno historię proce-
su integracji europejskiej, teorie integracji europejskiej, instytucje europejskie oraz
niektóre obszary polityki europejskiej (wybrane tak, aby uwydatnić różnice w spo-
sobie formułowania i wdrażania polityki europejskiej). W ostatniej część książki,
obejmującej rozdziały 21—25, poruszono kwestie istotne dla badań nad polityką UE,
które dotyczą wielu wcześniejszych rozdziałów. Uwypuklono w niej niektóre kwe-
stie będące obecnie przedmiotem dyskusji wśród badaczy i praktyków zaangażowa-
nych w sprawy europejskie. Treści zawarte w tej części są w większym stopniu
ukierunkowane na badania (i w niektórych przypadkach mogą się okazać bardziej
wymagające dła studentów).
Nawet przy 25 rozdziałach konieczne było niestety pominięcie niektórych te-
matów. Przypuszczam, że już po wstępnym przejrzeniu spisu treści wszyscy nau-
czyciele akademiccy (choć może nie wszyscy studenci) będą w stanie przedstawić
listę sugestii, co powinno się było znaleźć w niniejszej książce. Wystarczy wspo-
mnieć, że moja pierwotna lista potencjalnych rozdziałów liczyła aż 40 pozycji!
Rozdział 23. Demokracja Unii Europejskiej i jej deficyt .............
Wprowadzenie ......uuueuuaeeeaaaazanaenaaana i
ana
ia
Rozumienie „deficytu demokracjh” .........aeaooaazaaaaa
ena ci:
Modele demokracji europejskiej
.......uaeaaaaaaa
ana
c aa ai,
Demokracja i reforma traktatów .....uuaaaaaaaaaaaeeca
nace naai,
Zakończenie
L.Luaaaaaaaaaaaaaaaa
nakazie aaa
Rozdział 24. Integracja zróżnicowana ..........--ueeee 1
aaa
Wprowadzenie ......auuaaaaeaeeaaaaaaaenaia
wana ca cana
Zróżnicowanie, jednorodność i przyszłość integracji europejskiej ........
Metody różnicowania ...L.uueezueeaz i
zeza zaa
Zróżnicowanie a przyszłość Europy .....ueeeeeaaaaaaaaaeaaaac
ciii
Zakończenie
LL. uueeeaeeaaznae
aaa niania
Rozdział 25. Obywatelstwo ..........uueae
aaa
nia
Wprowadzenie .....ouauaazaaaeaaeeeaazaaaaaae
aaa
nii
Obywatelstwo Unii...
aaaaaaaeeaaaaaa acne
iia
Krótka historia obywatelstwa .....luaeaaaaaaazaana
aaa
i1i
Ewoluujące instytucje i praktyka obywatelstwa europejskiego ...........
Wyzwania na przyszłość .....uuuaueaeeze
zaa zana
ia
ZakończeMe
...ouuaeaeaaaaeaaaaaana ah
acer
i
Słownik pojęć
Bibliograła
Indeks
Lal
Lua
aa
uaaaaaeaaaanaca
aan
a
ia
aaa
i A
.....auaaaeaaaeaeaaaanaa
aaa aaaaaaaaaaaaaa
raka raza
ini
Zgłoś jeśli naruszono regulamin