Pomerania Listopad 2022.pdf

(15276 KB) Pobierz
Pomerania
MIESIĘCZNIK SPOŁECZNO-KULTURALNY | ROK ZAŁOŻENIA 1963 CENA 5,00 zł | NR 1 (569) | LISTOPAD 2022 |
1
Prasczé zéńdzenié
Kaszëbów
Lëterackô
nôdgroda
dLô ks. WaLkùsza
ISSN 0238-9045 NR INDEKSU 371939 PL
www
.
miesiecznikpomerania
.
pl
rok józefa wybickiego
9 770238 904906
rozmoWa
z Janem WyroWińskim,
Prezesem zkP
11
Budowa puckiej mariny
w jesiennej odsłonie
FOT. SŁAWOMIR LEWANDOWSKI
Pomerania
3
Musimy pilnować praw, które zdobyliśmy
Z Janem Wyrowińskim, prezesem Zrzeszenia Kaszubsko
-Pomorskiego rozmawia SŁAWOMIR LEWANDOWSKI
NR 1 (569) | SMÙTAN 2022
1
NAJÔ ÙCZBA. Edukacyjny dodôwk nr 9 (161)
35 Smaki i aromaty Pomorza
RAFAŁ NOWAKOWSKI
7
8
Bôjkòwi dzéń w Jordanowsczim Ògródkù
RED.
38 Puhovsky & Przodkowianie. Plata z lasu
TOMÔSZ FÓPKA
Prasczé zéńdzenié Kaszëbów. Brzadné
sympòzjum
TOMÔSZ FÓPKA
40 Strôszk w nowëch chëczach
MATEÙSZ BÙLLMANN
10 Lëterackô nôdgroda dlô ks. Walkùsza
DM
42 Pò chëczë nie òstôł kam na kamieniu
ŁUKÔSZ ZOŁTKÒWSCZI
12 Napiselë dlô dzôtk
AM
46 Żegnaj Profesorze. Wspomnienie
o Włodzimierzu Łajmingu
JÓZEF BORZYSZKOWSKI
14 Rok dzejaniégò
Z Karolëną Stankòwską gôdôł ANDRZÉJ BÙSLER
50 Edmund Zieliński, jakiego będę pamiętał
KRZYSZTOF BAGORSKI
16 Òczarzonô malënkama na szkle
Z Alicją Serkòwską gôdôł DARK MAJKÒWSCZI
52 Wspomnienie o Józefie Janta-Połczyńskim
MICHAŁ FOLEGA
19 Z Kaszub do Szkocji
STANISŁAW JANKE
54 Kaszëbsczi Spikrz Pamiãcë. Henrik Bielecczi
PAÙLËNA WÃSERSKÔ
22 Długi powrót Jana Bilota. Przez Kosowo, Katyń
i Berlin
DANIEL KALINOWSKI
55 Z Kociewia
MARIA PAJĄKOWSKA-KENSIK
28 50 lat działalności opiekuńczo-wychowawczej
Zgromadzenia Sióstr Elżbietanek w Kartuzach
(1927–1977)
DARIUSZ DOLATOWSKI
56 Lektury
DANIEL KALINOWSKI, CECYLIA KOSIŃSKA
59 Swòjizna z błot a łąków
P.D.
30 Appendix do artykułu o rodzinie Żaczków
ARTUR JABŁOŃSKI
60 Klëka
67 Sëchim pãkã ùszłé
TÓMK FÓPKA
31 Gdyńskim szlakiem. Januszewo-Kolonia-
-Dąbrowa
ANDRZEJ BUSLER
68 To nie je w głowã do pòjãcô
ÒLGA KÙKLIŃSKÔ
34 Gdańsk mniej znany
MARTA SZAGŻDOWICZ
Numer wydano dzięki dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji
„Publikacja wyraża jedynie poglądy autora/ów i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji”
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury
Zrealizowano ze środków Województwa Pomorskiego
Dofinansowano ze środków Miasta Gdańska
Dofinansowano ze środków Miasta Gdyni
Pomerania
MIESIĘCZNIK SPOŁECZNO-KULTURALNY
ADRES REDAKCJI
ul. Straganiarska 20–23 / 80-837 Gdańsk
tel. 58 301 90 16 / 58 301 27 31
e-mail: red.pomerania@wp.pl
REDAKTOR NACZELNY
Sławomir Lewandowski
ZESPÓŁ REDAKCYJNY
Dariusz Majkowski (zastępca redaktora naczelnego)
Aleksandra Dzięcielska-Jasnoch
(sekretarz redakcji,
Najô Ùczba)
Krystyna Sulicka
Małgorzata Micał
Bogumiła Cirocka
Ludmiła Kucharska
Bogdan Adamczyk (skład graficzny)
KOLEGIUM REDAKCYJNE
Piotr Dziekanowski (przewodniczący kolegium)
Andrzej Busler
Roman Drzeżdżon
Ewa Górska
Stanisław Janke
Piotr Lessnau
Wiktor Pepliński
Danuta Pioch
Edmund Szczesiak
Bogdan Wiśniewski
TŁUMACZENIA NA JęZYK KASZUBSKI
Dariusz Majkowski
ZDJęCIE NA OKŁADCE
Dowódca Kaszubskiego Szwadronu Kawalerii
st. wachm. Arkadiusz Kupper prowodzi musztrę
konną podczas Hubertusa w Stadninie Koni
Kolano, 29 października 2022 roku
Fot. Bogdan Adamczyk
WYDAWCA
Zarząd Główny Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego
ul. Straganiarska 20–23, 80-837 Gdańsk
DRUK
Wydawnictwo ,,Bernardinum” Sp. z o.o.
ul. Biskupa Dominika 11, 83-130 Pelplin
Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania
i redagowania artykułów oraz zmiany tytułów.
Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść
ogłoszeń i reklam.
Od redaktora
– Moja motywacja jest teraz
zwielokrotniona. Jestem
naprawdę bardzo mocno zmo-
tywowany do działania, mimo
że jestem najstarszym urzędu-
jącym prezesem – mówi Jan
Wyrowiński, prezes Zrzeszenia
Kaszubsko-Pomorskiego,
w rozmowie z „Pomeranią”
(str. 3-6), podsumowując swoją,
mijającą właśnie, trzyletnią kadencję. Zjazd
Delegatów, na którym wybrane zostaną władze
ZKP, odbędzie się 3 grudnia.
W listopadowym numerze przedstawiamy
również relację z sympozjum, które w październiku
odbyło się w Instytucie Polskim w Pradze. Między-
narodowa konferencja „Na styku kultur. Kaszubi
i inne narody” ściągnęła nad Wełtawę czołowych
znawców problematyki kaszubskiej. Pomorze
i Kaszuby reprezentowali m.in. kierownik naukowy
sympozjum prof. dr hab. Adela Kuik-Kalinowska,
prof. dr hab. Daniel Kalinowski, prof. dr hab.
Cezary Obracht-Prondzyński oraz wiceprzewodni-
cząca Rady Języka Kaszubskiego dr Bożena
Ugowska. Więcej o tym, co działo się w stolicy
Czech, piszemy na str. 8-9.
Również w październiku po raz kolejny – wraz
z Pomorską Nagrodą Literacką „Wiatr od Morza”
– wręczona została Kaszubska Nagroda Literacka.
Otrzymał ją ks. prof. dr hab. Jan Walkusz, wykła-
dowca Wydziału Teologii Katolickiego Uniwersyte-
tu Lubelskiego, autor ponad 700 publikacji, w tym
31 książek autorskich. O tym cyklicznym wydarze-
niu piszemy również w listopadowej „Pomeranii”
(str. 10-11).
Sławomir Lewandowski
PRENUMERATA
z dostawą do domu
!
Koszt prenumeraty rocznej krajowej z bezpłatną
dostawą do domu: 55 zł. W przypadku prenume-
raty zagranicznej: 150 zł. Podane ceny są cenami
brutto i uwzględniają 5% VAT.
Aby zamówić roczną prenumeratę, należy:
• dokonać wpłaty na konto:
PKO BP S.A. 28 1020 1811 0000 0302 0129 35 13,
Zarząd Główny Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego
ul. Straganiarska 20–23, 80-837 Gdańsk,
podając imię i nazwisko (lub nazwę jednostki
zamawiającej) oraz dokładny adres
• złożyć zamówienie w Biurze ZG ZKP,
tel. 500 183 832
e-mail: prenumerata@kaszubi.pl
Jan Wyrowiński, prezes Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego
Fot. Sławomir Lewandowski
MusiMy PiLnowAĆ PRAw,
któRe zdobyLiśMy
Rozmowa z Janem Wyrowińskim, prezesem Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego
Mijają trzy lata Pana kadencji jako prezesa Zrze-
szenia. Jak z dzisiejszej perspektywy widzi Pan
mocne i słabe strony kaszubszczyzny?
Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie na tyle, na ile
jest to możliwe, wykorzystuje wszelkie szanse, jakie
stwarza choćby obowiązujący porządek prawny,
żeby realizować swój zasadniczy cel, którym jest
zachowanie i rozwój języka i kultury kaszubskiej
oraz praca na rzecz wszechstronnego rozwoju Ka-
szub i Pomorza. Wydaje mi się, że ze wszystkich or-
ganizacji, którym bliska jest ta sprawa, Zrzeszenie
zabiega o to w sposób najefektywniejszy. Wynika
to przede wszystkim z wielkości naszej organizacji,
ale – co zaobserwowałem przez ostatnie trzy lata
– również z ogromnego zapału i stopnia zaangażo-
wania sporej grupy jego członków. Cała siła Zrze-
szenia bierze się z tego, że ludzie chcą w nim być,
że mają jasno zdefiniowany cel. W mojej ocenie
w tym trudnym czasie, jakiego doświadczyliśmy
w mijającej kadencji, najpierw w wyniku pande-
mii koronawirusa, a potem z powodu wojny za
naszą wschodnią granicą, jako organizacja sta-
nęliśmy i stajemy na wysokości zadania. Kiedy
spojrzałem na sprawozdanie, które przygotowu-
jemy na grudniowy Zjazd Delegatów, to zarów-
no objętościowo, jak i merytorycznie niewiele
różni się od tego sprzed trzech lat, kiedy warunki
do pracy były – można dzisiaj powiedzieć – cie-
plarniane. Szybko się zaadaptowaliśmy do nowej
sytuacji, zaczęliśmy rozpychać się w Internecie,
w mojej ocenie – z powodzeniem. Zapropono-
waliśmy różne, wynikające z potrzeby chwili
Pomerania nr 11 (569) / Listopad 2022
5
Zgłoś jeśli naruszono regulamin