Chochowski Krzysztof - Służby specjalne w Polsce (2021).pdf

(57571 KB) Pobierz
KRZYSZTOF
CHOCHOWSKI
SŁUŻBY SPECJALNE W POLSCE
M3naTencTBO Ha BenrapckaTa aKaNEMYA Ha HAYKKIE
<IIpocp. Mapnk J[pukoB”
Professor Marin Drinov Publishing House
of Bulgarian Academy of Sciences
w
Sofia 2021
REVIEWERS:
Dominik Tyrawa - Dr hab., Katolicki Uniwersytet Lubelski, Lublin (Polska)
1gor Britchenko - Dr hab., Professor, VUZF University, Sofia (Bułgaria)
Ivan Tkach - Doctor of Sciences, Professor, Head of the training and research
center of defense management of The National Defence University of Ukraine
named after Ivan Cherniakhovskyi
© Krzysztof Chochowski
Służby specjalne w Polsce, 294 p.
ISBN: 978-619-245-178-3
Aktualnie
Agencja
w
Polsce
funkcjonuje
pięć
odrębnych
Agencja
służb
specjalnych,
a mianowicie
Biuro
Bezpieczeństwa
Wewnętrznego,
Wywiadu,
Centralne
Antykorupcyjne, Służba Kontrwywiadu Wojskowego, Służba Wywiadu Wojskowego. Każda
z nich ma sobie przypisany zakres kompetencji i zadań — wszystkie jednak mieszczą się w
sferze bezpieczeństwa publicznego. Bezpieczeństwo było, jest i będzie jedną z podstawowych
potrzeb ludzkich, a państwo poprzez swoje służby i organy jest nie tylko predystynowane, ale
wręcz zobligowane, by stan bezpieczeństwa zapewnić.
właśnie polskie służby specjalne.
Celem
opracowania
jest
teoretycznoprawna
oraz
dogmatycznoprawna
analiza
i charakterystyka statusu prawnego służb specjalnych w Polsce oraz modelu ich organizacji z
perspektywy prawa administracyjnego. Funkcjonowanie
do działania na podstawie i w granicach prawa.
służb specjalnych w Polsce zależy
bowiem bezpośrednio od przyznanego im statusu prawnego, służby te są więc zobligowane
Istotną rolę w tym procesie pełnią
ABW
— Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego
AK
— Armia Krajowa
AW
— Agencja Wywiadu
CBA
— Centralne Biuro Antykorupcyjne
KC PZPR — Komitet Centralny Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej
KG PP
— Komenda Główna Policji Państwowej
k.k
— Kodeks Karny
Kpk
— Kodeks Postępowania Karnego
MBP
— Minister Bezpieczeństwa Publicznego
NDWP ' — Naczelne dowództwo Wojska Polskiego
MO
— Milicja Obywatelska
MON
— Minister Obrony Narodowej
MSW
— Minister Spraw Wewnętrznych
PKWN ' —Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego
RP
— Rzeczypospolita Polska
PRL
— Polska Rzeczypospolita Ludowa
PRM
— Prezes Rady Ministrów
PZPR
— Polska Zjednoczona Partia Robotnicza
RM
— Rada Ministrów
SB
— Służba Bezpieczeństwa
SGWP
-— Sztab Generalny Wojska Polskiego
SI
— Służba Informacyjna
SKW
— Służba Kontrwywiadu Wojskowego
SWW
— Służba Wywiadu Wojskowego
TK
— Trybunał Konstytucyjny
UBP
— Urząd Bezpieczeństwa Publicznego
UE
— Unia Europejska
uoabwiaw — ustawa o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencji Wywiadu
uocba
— ustawa o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym
UOP
— Urząd Ochrony Państwa
uop
— ustawa o Urzędzie Ochrony Państwa
uorm
— ustawa o Radzie Ministrów
uoskwisww — ustawa o Służbie Kontrwywiadu Wojskowego i Służbie Wywiadu Wojskowego
usfskwisww — ustawa o służbie funkcjonariuszy Służby Kontrwywiadu Wojskowego i Służby
Wywiadu Wojskowego
WP
— Wojsko Polskie
WSI
— Wojskowe Służby Informacyjne
uwsi
— ustawa o Wojskowych Służbach Informacyjnych
WSI
— Wojskowe Służby Informacyjne
WSW
— Wojskowa Służba Wewnętrzna
ZSRR
— Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich
WYKAZ SKRÓTÓW
ŻW
— Żandarmeria Wojskowa
Spis treści
WYKAZ SKRÓTÓW |nne
WKOJU ZEE
SJ
I. KSZTAŁTOWANIE
SIĘ IDEI SŁUŻB
SPECJALNYCH ............ueueuueaaaaaaaa anawa
3
19
5
LA. SCAPOŻYWNOŚĆ L.A
19
1.2. ŚTEdNIOWIECZE ..aae aaa
30
1.3. CZASY MOWOŻYŃNE.... ea
42
MZST COS) 4 NE
88
II. GENEZA SŁUŻB SPECJALNYCH W POLSCE... anaa 91
2.1. Służby Specjalne w II RP...
91
2.2. Służby Specjalne w PRL ......... aaa
97
2.3. Służby Specjalne w III RP ...............ea
A
114
KWZSTTOSJ5 OE
126
III. ISTOTA
EE
4.1. Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego...............ea aaa
4.2. Agencja Wywiadu .......... uuu
4.3. Służba Kontrwywiadu Wojskowego ...............eeeeeaa aaa
4.4. Służba Wywiadu Wojskowego .........eeeaaaa aaa
4.5. Centralne Biuro Antykorupcyjne ..........eeueeee aa
KWZSTTOSJ5 OE
V. ISTOTA SŁUŻBY W SŁUŻBACH SPECJALNYCH...
5.1. Służba funkcjonariuszy ABW i AW...
5.2. Służba funkcjonariuszy CBA |...
5.3. Służba funkcjonariuszy SKW 1 SWW Leanazaizaiiiiiia
DWZCTCOSJ SE
VI. NADZÓR NAD SŁUŻBAMI SPECJALNYMI...
2 RU NZSU CE
Bibliografia...
(0 vZECyA WGA O
Wykaz aktów normatywnych...
eee
aaa aaa aaa
IV. ORGANIZACJA,
3.1. Pojęcie służba specjalna w prawie polskim .................eeee
3.2. Działalność wywiadowcza ....... eee
3.3. Działalność kontrwywiadowcza.........eeaeaa aaa
3.4. Tajność działania...
KWZSTTOSJ5 OE
KOMPETENCJE
I ZADANIA
SŁUŻB
SPECJALNYCH
I PODSTAWOWE
WYZNACZNIKI
SŁUŻB
SPECJALNYCH .................... 128
W POLSCE
128
133
135
140
141
143
144
159
164
173
179
187
197
200
216
229
243
246
267
277
292
292
WSTĘP
stopniu
Idea służb specjalnych ma swoje korzenie już w starożytności, kiedy to powstawały
o ich potędze,
bezpieczeństwie
władców
i wewnętrznej
stabilności,
decydowały
pierwsze organizmy państwowe, a następnie regionalne mocarstwa, czy imperia. W znacznym
właśnie formacje, które dziś określilibyśmy mianem służb specjalnych. Z tego też względu
zaczęto zwracać uwagę
na wagę informacji, które mogły przyczynić
się do zapobieżenia
napaściom wrogich państw czy plemion, a także buntom, bądź rebeliom. Jak podkreśla R.M.
Sheldon, szpiegostwo jest więc tak stare, jak sama historia i zawsze będzie niezwykle ważne
dla dowódców i przywódców politycznych”.
Zarówno
współcześnie,
w
starożytności, jak i średniowieczu,
specjalne
odgrywały
a także
w
czasach
rolę
nowożytnych
w
zapewnieniu
i
służby
i odgrywają
znaczącą
bezpieczeństwa wewnętrznego i zewnętrznego państwa i jego obywateli. Zaznaczyć jednak
należy, iż na przestrzeni wieków zmieniał się sposób rozumienia bezpieczeństwa państwa.
Początkowo personifikacją państwa była osoba panującego, a zatem bezpieczeństwo państwa
było
pojmowane
przede
wszystkim
jako
bezpieczeństwo
władcy
i jego
rodziny.
Dziś
bezpieczeństwo państwa pojmowane jest znacznie
państwa,
trwałość
a także
miejscu
ustroju,
jego
integralność
pozbawione
podkreślić,
że
szerzej, nie wdając
się w szczegółowe
wewnętrzna
się pod
służb
i
rozważania, należy przyjąć, że jest nim niezakłócone funkcjonowanie organów i instytucji
terytorialna,
życie
niezależność
ludzi
zewnętrzna,
W
tym
spokojne,
należy
zagrożeń,
znajdujących
władztwem tegoż państwa.
organizacja
i zasady
funkcjonowania
specjalnych, których najważniejszym zadaniem jest zapewnienie bezpieczeństwa, uzależnione
jest od sposobu organizacji państwa i jego ustroju.
Czynniki te, odgrywają istotną rolę i
wpływają na sposób działania, cele i zadania oraz miejsce służb specjalnych w państwie.
W zależności od stopnia rozwoju cywilizacyjnego państwa przybierały różne formy od
monarchii absolutnej i republiki arystokratycznej na monarchii demokratycznej
demokratycznej
konfederacje.
skończywszy.
demokratycznego
skończywszy.
począwszy
i republice
Były to państwa zarówno unitarne, jak i federalne, a także
poprzez
reżim
autokratyczny,
na
reżimie
totalitarnym
Istotną rolę odgrywał również panujący w nich reżim polityczny, od reżimu
Sformalizowanie działalności służb specjalnych i ujęcie jej w ramy prawne
nastąpiło dopiero pod koniec XIX i na początku XX w., przy czym, w zależności od formy
" RM. Sheldon, /nielligence Activities in Ancient Rome:
2007, s. XIV.
Trust in the Gods But Verify, Publisher: Routledge
Zgłoś jeśli naruszono regulamin