113.pdf

(643 KB) Pobierz
PRAcE ORYGINALNE
Piel. Zdr. Publ. 2012,
2,
2, 113–123
ISSN 2082-9876
© copyright by Wroclaw Medical University
Mariola Seń, Agnieszka Zacharczuk, Agnieszka Lintowska
Zachowania żywieniowe studentów wybranych uczelni
wrocławskich a wiedza na temat skutków zdrowotnych
nieprawidłowego żywienia
Feeding Behavior of Selected Students of Universities and Knowledge
of the Health Effects of Poor Nutrition
Zakład Promocji Zdrowia, Katedra Zdrowia Publicznego, Akademia Medyczna im. Piastów Śląskich
we Wrocławiu
Streszczenie
Wprowadzenie.
Zainteresowanie się zdrowiem we wczesnej dorosłości może pomóc jego zachowaniu w później-
szych etapach życia. Uczenie się zdrowia rozpoczyna się w rodzinie, a następnie jest kontynuowane przez wiele
instytucji społecznych, m.in. system edukacji.
Cel pracy.
Próba oceny i porównanie zachowań żywieniowych studentów wybranych uczelni wrocławskich oraz
ich wiedzy na temat skutków zdrowotnych nieprawidłowego żywienia.
Materiał i metody.
Badaniami objęto 300 osób w wieku 21–24 lat. Byli to studenci: Politechniki Wrocławskiej
Wydziału Elektroniki i Telekomunikacji, Uniwersytetu Przyrodniczego Wydziału Nauk o Żywieniu oraz Akademii
Medycznej we Wrocławiu – Wydziału Nauk o Zdrowiu (po 100 osób z każdej z wymienionych uczelni). W gru-
pie studentów Politechniki Wrocławskiej przeważali mężczyźni (91%), a wśród badanych z Akademii Medycznej
i Uniwersytetu Przyrodniczego większość stanowiły kobiety (odpowiednio 87 i 90%). W badaniu posłużono się
metodą sondażu diagnostycznego z wykorzystaniem techniki badania ankietowego. Narzędziem pomiaru był kwe-
stionariusz, który został zredagowany na potrzeby tego badania. Wyniki opracowano za pomocą arkusza kalkula-
cyjnego Excel 2007.
Wyniki.
Studenci mieli świadomość braku wiedzy na temat zasad prawidłowego odżywiania i często negatywnie
oceniali swój sposób żywienia. Taką opinię wyraziło 47% studentów Politechniki Wrocławskiej, 43% Uniwersytetu
Przyrodniczego i 41% Akademii Medycznej. Respondenci przyznali, że spożywają za mało: pełnoziarnistego pie-
czywa – jadał je codziennie jedynie co czwarty student Politechniki, co trzeci UP, ale aż 40% badanych z AM;
warzyw i owoców – codziennie (1–3 razy) spożywali je ankietowani z AM (63 i 62%), UP (55 i 54%), PWr (41
i 34%) oraz ryb (kilka razy w tygodniu ryby jada jedynie 28% studentów AM, 18% PWr i 10% UP). Nieco lepiej
wygląda spożycie produktów mlecznych i drobiu. Respondenci rzadko spożywają produkty typu
fast food.
Wnioski.
Należy zwiększyć zakres edukacji żywieniowej wśród studentów wszystkich typów uczelni, aby zwiększyć
świadomość żywieniową i zakres wiedzy na temat związku między sposobem żywienia a występowaniem chorób
cywilizacyjnych w populacji w celu ich prewencji
(Piel. Zdr. Publ. 2012, 2, 2, 113–123).
Słowa kluczowe:
zachowania żywieniowe, choroby dietozależne, studenci.
Abstract
Background.
The interest in health in early adulthood can help in maintaining health in later life stages. Health
Learning begins in the family, and then it is continued in many social institutions, including education system.
Objectives.
The aim this study was to evaluate and compare the nutritional habits of students of selected universi-
ties in Wroclaw, and their knowledge about the health effects of poor nutrition.
Material and Methods.
A total of 300 people aged 21–24 years were included in the study. They were students
of Wroclaw University of Technology – Faculty of Electronics and Telecommunications, Wroclaw University of
Environmental and Life Sciences Department of Nutrition and Wroclaw Medical University – Faculty of Health
Sciences (by 100 people from each of the university). In the group of students of the Wroclaw University of Technology,
the majority were males (91%), whereas among subjects with WMU and WUELS, most were women (87% and 90%).
The study used a method of diagnostic survey using the survey technique. Measurement tool was a questionnaire,
which was framed for the purpose of this study. The results were analyzed using Excel 2007 spreadsheet.
114
M. Seń, A. Zacharczuk, A. Lintowska
Results.
Students are often aware of shortcomings in the knowledge of the principles of good nutrition and are
often critical of their diet. This opinion is expressed by 47% Wroclaw University of Technology students, 43%
WUELS and 41% WMU. Other shortcomings in this area is low consumption of wholemeal bread: only every
fourth engineering student eats them every day, a third of the WUELS and slightly more likely to WMU (40%)
of fruits and vegetables daily (one to three times) eaten by the respondents from WMU (63 % and 62%), WUELS
(55% and 54%), Wroclaw University of Technology (41 and 34%) and fish (several times a week eat fish, only 28%
of students from WMU, 18% University of Technology and 10% WUELS). The structure of consumption of dairy
products, meat, poultry is slightly better and the consumption of fast food is rare.
Conclusions.
An increase in the scope of nutrition education among university students of all types is needed to
expand nutritional awareness and knowledge about the link between nutrition and the prevalence of lifestyle dis-
eases in the population for their prevention
(Piel. Zdr. Publ. 2012, 2, 2, 113–123).
Key words:
nutritional habits, diet-related diseases, students.
Przejawem dbałości o własne zdrowie we wczes-
nej dorosłości są formy realizowania zadań rozwo-
jowych, które umożliwiają wzmacnianie potencjału
zdrowia. Ich wynikiem będzie ukształtowanie się
stylu życia sprzyjającego zdrowiu we wszystkich
jego wymiarach, w tym także prawidłowego spo-
sobu żywienia. Zainteresowanie się zdrowiem we
wczesnej dorosłości może pomóc jego zachowaniu
w późniejszych etapach życia [1].
Określenie „zachowania zdrowotne” ma zróż-
nicowany charakter, zwłaszcza w obrębie medycy-
ny i socjologii medycyny [2].
Krzysztof Puchalski ujmuje zachowania zdro-
wotne jako zachowania rozpatrywane z punktu wi-
dzenia ich znaczenia dla zdrowia.
Inni autorzy mówią o zachowaniach zwią-
zanych ze zdrowiem i definiują je jako czynności
podejmowane i realizowane przez ludzi, które
bezpośrednio i krótkoterminowo albo pośrednio
i w dalszej perspektywie sprzyjają lub szkodzą
utrzymaniu normatywnych standardów zdrowia
fizycznego, psychicznego i społecznego [2]. Kształ-
tują się one w wyniku doświadczeń socjalizacyjnych
jednostek, przez interakcję z bezpośrednim otocze-
niem i są wyzwaniem dla zdrowia publicznego.
Uczenie się zdrowia rozpoczyna się w rodzinie,
a następnie jest kontynuowane przez wiele instytu-
cji społecznych, m.in. system edukacji, kościół, in-
stytucje tzw. czasu wolnego, a także grupy rówieś-
nicze, przyjaciół. Większość osób pozostaje pod
wpływem tych organizacji przez większość życia
i to one mają zdecydowany wpływ na formowanie
i reformowanie ludzkich postaw i zachowań [3].
Proces uczenia się zachowań często przebiega
za pomocą modelowania. Modelowanie to ucze-
nie się zachowań przez obserwację i naśladowanie
zachowań innych ludzi. Zachowania te mogą być
biernie naśladowane oraz wzbogacone o nowe ele-
menty, wynikające z dopasowania ich do innych
charakterystycznych komponentów zachowania
lub stylu życia uczącego się [3].
Właściwe żywienie to m.in. prawidłowe na-
wyki i zwyczaje żywieniowe, odpowiedni skład
posiłków zapewniający całkowite zapotrzebowanie
organizmu na energię oraz wszystkie podstawowe
i niezbędne składniki pokarmowe potrzebne do
optymalnego rozwoju organizmu. Korzystne na-
wyki żywieniowe są kształtowane przez wiele czyn-
ników środowiskowych i osobniczych, a zwyczaje
żywieniowe i regularność posiłków w znaczący
sposób wpływają na stan zdrowia człowieka.
celem pracy była próba oceny i porównanie
zachowań żywieniowych studentów wybranych
uczelni wrocławskich oraz ich wiedzy na temat
skutków zdrowotnych nieprawidłowego żywienia.
Materiał i metody
Badaniami objęto 300 osób w wieku 21–24 lat.
Byli to studenci Politechniki Wrocławskiej Wy-
działu Elektroniki i Telekomunikacji, Uniwersy-
tetu Przyrodniczego Wydziału Nauk o Żywieniu
oraz Akademii Medycznej we Wrocławiu – Wy-
działu Nauk o Zdrowiu (po 100 osób z każdej
z wymienionych uczelni).
W grupie studentów Politechniki Wrocław-
skiej przeważali mężczyźni (91%), a wśród ba-
danych z Akademii Medycznej i Uniwersytetu
Przyrodniczego większość stanowiły kobiety (od-
powiednio 87 i 90%).
Badania zostały przeprowadzone na przeło-
mie grudnia 2009 i stycznia 2010 r. W badaniu
posłużono się metodą sondażu diagnostycznego
z wykorzystaniem techniki badania ankietowego.
Narzędziem pomiaru był kwestionariusz, który zo-
stał zredagowany na potrzeby tego badania. Pyta-
nia dotyczyły danych społeczno-demograficznych
studentów oraz wiedzy i zachowań dotyczących
żywienia. Wyniki opracowano statystycznie z wy-
korzystaniem arkusza kalkulacyjnego Excel 2007.
Wyniki
Głównym źródłem utrzymania studentów są
pieniądze otrzymywane od rodziców (Politechnika
Wrocławska (PWr) 74%, Uniwersytet Przyrodni-
Zachowania żywieniowe studentów a wiedza na temat skutków zdrowotnych nieprawidłowego żywienia
Tabela 1.
Źródło dochodu badanych według płci
Table 1.
Source of income of respondents by gender
Źródło docho-
du badanych
n
Od rodziców
Stypendium
naukowe
Stypendium
socjalne
Sam zarabiam/
/pracuję
Inne
66
26
10
31
4
Politechnika Wrocławska
M
%
73
29
11
34
4
n
8
5
2
2
1
K
%
88
55
22
22
11
ogółem
n
74
31
12
33
5
%
74
31
12
33
5
n
6
2
2
2
1
Uniwersytet Przyrodniczy
M
%
60
20
20
20
10
n
75
16
18
24
6
K
%
83
18
20
27
7
ogółem
n
81
18
20
26
7
%
81
18
20
26
7
n
8
2
2
4
0
M
%
62
15
15
31
0
n
42
15
8
56
3
Akademia Medyczna
K
%
48
17
9
64
3
115
ogółem
n
50
17
10
60
3
%
50
17
10
60
3
* Wyniki nie sumują się do 100%, gdyż respondenci mieli możliwość wyboru kilku odpowiedzi.
* Results do not total 100%, because respondents could choose multiple answers.
Tabela 2.
Miesięczna kwota wydawana na wyżywienie według płci
Table 2.
The monthly amount spent on food by gender
Kwota PLN
Politechnika Wrocławska
M
n
100–200
201–300
301–400
401–500
501–600
601–700
701–800
801–1000
Ponad 1000
Razem
15
25
14
16
5
2
1
0
0
91
%
19
32
18
21
6
3
13
0
0
100
n
2
4
2
0
0
1
0
0
0
9
K
%
22
44
22
0
0
1
0
0
0
100
n
17
29
16
5
3
1
0
0
0
100
ogółem
%
20
33
18
6
3
1
0
0
0
100
n
1
0
4
3
0
0
0
0
0
10
Uniwersytet Przyrodniczy
M
%
13
0
50
37
0
0
0
0
0
100
n
8
37
17
5
7
0
0
0
0
90
K
%
1
50
23
7
10
0
0
0
0
100
n
9
37
21
8
7
0
0
0
0
100
ogółem
%
11
45
26
10
9
0
0
0
0
100
n
1
5
3
0
3
0
0
1
0
13
M
%
8
38
23
0
23
0
0
8
0
100
n
5
19
19
15
2
4
2
1
0
87
Akademia Medyczna
K
%
7
28
28
22
3
6
3
1
0
100
n
6
24
22
15
5
4
2
2
0
100
ogółem
%
8
30
28
19
6
5
3
3
0
100
czy (UP) 81%, Akademia Medyczna (AM) 50%).
Prawie 2/3 studentów AM (60%) utrzymuje się
z podjętej pracy zawodowej. Dodatkowym źródłem
są stypendia naukowe (otrzymuje je co 3. student
Politechniki, co 5. badany z UP i co 6. AM) oraz
stypendia socjalne (co 5. student UP i prawie co
10. z Politechniki i AM). Pozostałe źródła docho-
du, które podali studenci to: alimenty, renta, kre-
dyt studencki, praca sezonowa za granicą (tab. 1).
Badanych zapytano także o strukturę wydat-
ków związaną z wyżywieniem. Większość stu-
dentów wydaje na żywność ok. 200–400 PLN
miesięcznie (71% UP, 58% AM, 51% badanych
PWr). część studentów przeznacza większą kwotę
na żywność (500–700 PLN), ale jest także grupa,
która deklaruje wydatek w wysokości jedynie 100–
–200 PLN miesięcznie: co 5. student Politechniki,
częściej niż co 10. z Uniwersytetu Przyrodniczego
i co 12. z AM. co 5. badany AM i UP oraz co 7.
Politechniki nie potrafi ocenić, ile pieniędzy wyda-
je na żywność (tab. 2).
Na pytanie: „jak oceniasz swój sposób żywie-
nia?” pozytywną ocenę deklarowali głównie studen-
ci AM (53%) i UP 43%, a najrzadziej Politechniki
116
Tabela 3.
Samoocena sposobu odżywiania badanych
Table 3.
Self-assessment test diet
Ocena
prawi-
dłowego
żywienia
Tak
Nie
Razem
Politechnika Wrocławska
M
n
33
40
91
%
36
44
20
100
n
1
7
1
9
K
%
11
78
11
100
n
34
47
19
100
ogółem
%
34
47
19
100
n
5
4
1
10
Uniwersytet Przyrodniczy
M
%
50
40
10
100
n
38
39
13
90
K
%
42
43
15
100
n
43
43
14
100
M. Seń, A. Zacharczuk, A. Lintowska
Akademia Medyczna
M
n
8
4
1
13
%
62
31
7
100
n
45
37
5
87
K
%
52
42
6
100
n
53
41
6
100
ogółem
%
53
41
6
100
ogółem
%
43
43
14
100
Nie wiem 18
Tabela 4.
Liczba spożywanych posiłków w ciągu dnia
Table 4.
Number of meals per day
Liczba spoży-
wanych
posiłków
N
2 posiłki
3 posiłki
4–5 posiłków
Powyżej 5
Razem
22
49
19
1
91
Politechnika Wrocławska
M
%
24
54
21
1
100
N
2
4
3
0
9
K
%
22
45
33
0
ogółem
N
24
53
22
1
%
24
53
22
1
N
3
2
5
0
Uniwersytet Przyrodniczy
M
%
30
20
50
0
100
N
9
52
29
0
90
K
%
10
58
32
0
ogółem
N
12
54
34
0
%
12
54
34
0
100
N
4
5
4
0
13
M
%
31
38
31
0
100
N
11
44
32
0
87
Akademia Medyczna
K
%
13
51
36
0
100
ogółem
N
15
49
36
0
100
%
15
49
36
0
100
100 100
100 10
100 100
– jedynie co trzeci badany (34%). część studentów
miała problem z oceną własnego odżywiania, naj-
częściej byli to studenci PWr (19%) (tab. 3).
Respondenci zapytani o liczbę spożywanych
dziennie posiłków najczęściej deklarowali, że jest
ich 3–5 (UP 88%, AM 85%, PWr 85%). Badanie
wskazuje, że co 4. student Politechniki jada zbyt
rzadko w ciągu dnia, bo tylko 2 razy dziennie
(24%) (tab. 4).
W dalszej kolejności starano się ocenić jakość
zwyczajowej diety badanych studentów. Zapyta-
no o spożycie węglowodanów złożonych, nabia-
łu, tłuszczy oraz słodyczy i produktów typu
fast
food.
Z opinii studentów wynika, że pełnoziarniste
pieczywo jest spożywane zbyt rzadko w stosunku
do zaleceń dietetycznych WHO. Jadał je codzien-
nie jedynie co 4. student Politechniki i co 3. UP, ale
aż 40% badanych z AM (40%) (ryc. 1).
Warzywa i owoce są podstawowym źródłem
włóknika pokarmowego oraz witamin i składników
mineralnych. Warzywa codziennie (1–3 razy) spo-
żywali ankietowani z AM (63%) i UP (55%), a nieco
rzadziej studenci Politechniki (41%) (ryc. 2).
Podobnie wygląda struktura spożycia owo-
ców. Najczęściej jadali je studenci AM (62%),
nieco rzadziej UP (54%), a najmniej Politechniki
(34%) (ryc. 3)
Jeśli chodzi o spożycie olejów roślinnych, przy-
najmniej raz dziennie lub częściej stosuje go w diecie
co 2. badany z UP (54%), 40% ankietowanych z Po-
litechniki i tylko częściej niż co 4. z AM (ryc. 4).
Korzystniej wygląda sytuacja, jeśli chodzi
o spożycie nabiału i produktów mlecznych uzna-
wanych za bogate źródło m.in. białka pochodze-
nia zwierzęcego i wapnia. codzienne jadanie pro-
duktów mlecznych deklaruje 2/3 studentów AM
(70%) i UP (63%) oraz znacznie mniej studentów
PWr (45%) (ryc. 5). Ryby są dobrym źródłem biał-
ka oraz wielonienasyconych kwasów tłuszczowych
(omega-3). Niestety, ich spożycie wśród badanych
należy uznać za niewystarczające. Kilka razy w ty-
godniu ryby jada jedynie 28% studentów AM, 18%
PWr i tylko co 10. student UP (ryc. 6).
Najczęściej spożywanym mięsem wśród stu-
dentów PWr i UP było mięso drobiu i wieprzowina
(odpowiednio: Politechnika Wrocławska 67 i 44%;
Uniwersytet Przyrodniczy 82 i 18%), a studenci
AM chętniej wybierali drób 76%, ryby 34% i wie-
przowinę 21%. Zalecane białe mięso drobiu i ryb
częściej wybierały kobiety w porównaniu z bada-
nymi mężczyznami na każdej z poszczególnych
typów uczelni (tab. 5).
Posiłki typu
fast food
jada raz dziennie lub kil-
ka razy w tygodniu aż co 5. student Politechniki
(21%). Pozostali studenci spożywają je kilka razy
Zachowania żywieniowe studentów a wiedza na temat skutków zdrowotnych nieprawidłowego żywienia
117
Politechnika
Wrocławska
Uniwersytet
Przyrodniczy
Akademia
Medyczna
codziennie
w 2–3
posiłkach
codziennie
w 1 posiłku
kilka razy
w tygodniu
kilka razy
w miesiącu
rzadziej niż
kilka razy
w miesiącu
wcale
nie jem
Ryc. 1.
Spożycie pieczywa pełnoziarnistego w opinii badanych
Fig. 1.
consumption of whole grain bread declared by the respondents
Politechnika
Wrocławska
Uniwersytet
Przyrodniczy
Akademia
Medyczna
codziennie
w 2–3
posiłkach
codziennie
w 1 posiłku
kilka razy
w tygodniu
kilka razy
w miesiącu
rzadziej niż
kilka razy
w miesiącu
wcale
nie jem
Ryc. 2.
Spożycie warzyw w opinii badanych
Fig. 2.
consumption of vegetables declared by the respondents
Politechnika
Wrocławska
Uniwersytet
Przyrodniczy
Akademia
Medyczna
codziennie
w 2–3
posiłkach
codziennie
w 1 posiłku
kilka razy
w tygodniu
kilka razy
w miesiącu
rzadziej niż
kilka razy
w miesiącu
wcale
nie jem
Ryc. 3.
Spożycie owoców w opinii badanych
Fig. 3.
consumption of fruits declared by the respondents

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin