1.Istota bezpieczeństwa – potrzeby zaspokajane przez bezpieczeństwo
Bezpieczeństwo to stan, który daje poczucie pewności i gwarancję jego
zachowania oraz szansę do doskonalenia. Jest to jedna z podstawowych
potrzeb człowieka, sytuacja oznaczająca się brakiem ryzyka utraty czegoś,
co człowiek szczególnie ceni, np. zdrowia, pracy, szacunku, uczuć…
2.Postacie bezpieczeństwa wg FREI
- stan braku bezpieczeństwa- postrzegany jako rzeczywiste zagrożenie
prawidłowo oceniane (np. sytuacja między Tajwanem a Chinami)
- stan bezpieczeństwa, gdy zagrożenie jest małe i postrzegane jako niewielkie,
przy właściwym postrzeganiu zagrożenia ( np. sytuacja spornych
wysp między Federacją Rosyjską a Japonią)
- stan obsesji- nieznaczne zagrożenie postrzegane jako bardzo
poważne zagrożenie ( np. wejście Polski do NATO a Rosją)
- fałszywe bezpieczeństwo- poważne zagrożenie oceniane jako
niewielkie (np. atak na USA w 2001r.)
3.Typologia bezpieczeństwa- kryteria podziału
-podmiotowego, przedmiotowego, przestrzennego, znaczenia,
składników, obszaru zorganizowania, sposobu zorganizowania.
4.Czynniki stwarzające zagrożenie bezpieczeństwa
- destabilizacja systemu politycznego
- źle funkcjonujące systemy/mechanizmy gospodarcze i społeczne
- masowe naruszenia praw człowieka
- konflikty społeczne, których władze państwowe nie są w stanie rozwiązać,
masowe suchy społeczne, np. strajki
- klęski żywiołowe
-degradacja środowiska naturalnego
- nielegalne migracje
- przestępczość zorganizowana, terroryzm
- korupcja
5.Zagrożenia niemilitarne bezpieczeństwa
Ekologiczne, ekonomiczne, polityczne, wewnętrzne, socjalne kulturowe, fizyczne,
strukturalne, personalne, ZORGANIZOWANA PRZESTĘPCZOŚĆ, KLĘSKI
ŻYWIOŁOWE I EKOLOGICZNE, NIELEGALNA MIGRACJA, TERRORYZM
6.Zagrożenia militarne bezpieczeństwa
Zagrożenia militarne to taki splot zdarzeń w stosunkach międzynarodowych,
w których z dużym prawdopodobieństwem może nastąpić ograniczenie lub utrata
warunków do niezakłóconego bytu i rozwoju państwa, albo naruszenie bądź
utrata jego suwerenności i integralności terytorialnej - w wyniku zastosowania
wobec niego przemocy zbrojnej (militarnej)15. Należy dodać w tym miejscu
, że użycie sił zbrojnych jest często narzędziem do osiągania celów polityki
państwa..Siłę militarną można stosować bezpośrednio lub pośrednio
Przykładowo mogą to być:
• blokada militarna;
• szantaż militarny;
• prowokacja militarna;
• incydent graniczny;
• ograniczone użycie środków przemocy zbrojnej;
• zbrojne starcie graniczne;
• napaść zbrojna grup nieformalnych;
• konflikt lokalny;
• konflikt między państwami;
• dywersje militarne;
• demonstracja siły18.
Należy również zaznaczyć, że projekcja siły militarnej oprócz środków konwencjonalnych
może obejmować również broń ABC (atomowa, biologiczna, chemiczna oraz radiologiczna)
oraz inne niekonwencjonalne środki rażenia. Obecnie coraz większego znaczenia nabierają
działania w cyberprzestrzeni. Zagrożenia militarne mogą również pochodzić ze strony
ugrupowań terrorystycznych, choć terroryzm jest na tyle specyficznym zjawiskiem, że
nie mieści się tylko w kategorii zagrożeń militarnych.
7.Zagrożenia asymetryczne bezpieczeństwa
ASYMETRIA – działania i myślenie odmienne od przeciwnika w celu
maksymalizowania własnej przewagi, wykorzystania słabości przeciwnika,
a także zdobycia inicjatywy lub uzyskania większej swobody operacyjnej.
Nieuczciwa walka
Uderzanie w slaby punkt
Walka informacyjna
Walka w sferze opinii publicznej
Groźba lub wykorzystanie broni masowego rażenia
8.Charakterystyka siły państwa
czynniki naturalne :geograficzne (położenie, terytorium), ludnościowe
(liczebność wykształcenie), surowcowe (rodzaj, wielkość)
socjalne: ekonomiczne, wojskowe, polityczne, psychologiczne, informacyjne.
9.System bezpieczeństwa państwa
System bezpieczeństwa państwa to zasoby wydzielone do realizacji zadań w dziedzinie
bezpieczeństwa, zorganizowane i przygotowane odpowiednio do charakteru tych
zadań i warunków ich wykonywania
Podsystemy kierowania
Podsystemy wykonawcze: wyspecjalizowane siły i środki państwa w dziedzinie
bezpieczeństwa, pozostałe elementy struktury państwowej.
10.System bezpieczeństwa międzynarodowego
POROZUMIENIA – ustanawiają pewne zasady współdziałania autonomicznych
podmiotów w dziedzinie bezpieczeństwa.
KOALICJE – SA bardziej zorganizowanymi systemami bezpieczeństwa i obejmują
nie tylko współdziałanie na poziomie kierownictw podmiotów, ale także
tworzenie wspólnych sił wykonawczych.
SOJUSZE – w sojuszach istnieją nie tylko wspólne siły wykonawcze, ale
także wspólne kierownictwa odpowiedzialne za bezpieczeństwo sojuszników
11. Modele bezpieczeństwa międzynarodowego
1.System równowagi sił- utrzymanie równowagi, niedopuszczenie
do wzrostu potęgi państwa, grupy państw
2.Sojusz polityczno- wojskowy- zobowiązanie się sygnatariuszy traktatu
do udzielania sobie wzajemnej pomocy w wypadku zagrożenia
3.System bezpieczeństwa zbiorowego- oparty na prawno międzynarodowym
zobowiązaniu się grupy państw do współdziałania na rzecz utrzymania pokoju i
zapobiegania wojnom, współpracy, niestosowania siły
4.System bezpieczeństwa kooperatywnego- oparty na współpracy między
państwami i strukturami międzynarodowymi, co eliminuje zagrożenia i buduje zaufanie
12. Rola i znaczenie ONZ w systemie bezpieczeństwa międzynarodowego:
Do głównych celów ONZ należy:
- utrzymanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa za pomocą
skutecznych środków zbiorowych
- rozwijanie stosunków międzynarodowych (każde państwo bez względu
na potencjał i wielkość obszaru jest równe);
-rozwiązywanie dzięki międzynarodowej współpracy zagadnień
międzynarodowych o charakterze gospodarczym, społecznym,
kulturalnym i humanitarnym.
Stanowienie ośrodka harmonizowania działalności międzynarodowej
zmierzającej do osiągniecia tych wspólnych celów.
Zgromadzenie ogolne onz: ZO podlega Radzie Bezpieczeństwa ONZ
13. Rola i znaczenie NATO w systemie bezpieczeństwa międzynarodowego
Organizacja Paktu Północnoatlantyckiego, Pakt Północnoatlantycki,
sojusz polityczno-wojskowy państw Europy Zachodniej, USA i Kanady
powołany do istnienia w Waszyngtonie 4 kwietnia 1949R.
NATO odgrywa bardzo ważną rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa
wśród państw członkowskich.
PODSTAWOWE ZADANIA NATO: zapewnia fundament trwałego
bezpieczeństwa w Europie, opartego na rozwoju instytucji
demokratycznych i pokojowym rozwiązywaniu konfliktów;
zapewnia środki odstraszania i obrony przed jakąkolwiek formą
ataku na terytorium każdego państwa członkowskiego;
rozwija bezpieczeństwo międzynarodowe poprzez stałą i aktywną
współpracę ze wszystkimi państwami partnerskimi należącymi
do programu Partnerstwo dla pokoju (PdP) oraz Euroatlantyckiej Rady Partnerstwa;
wysyła swoje misje wojskowe do państw, na terytorium których
toczy się konflikt zbrojny, celem zażegnania tego konfliktu.
14. . Rola i znaczenie UE w systemie bezpieczeństwa międzynarodowego
gospodarczo-polityczny związek demokratycznych państw europejskich.
Powstała w 1993 roku.
Zadaniami UE są:
Działania humanitarne i ratownicze
Misje utrzymania pokoju
Zadania bojowe w ramach operacji reagowania kryzysowego
Utworzenie przez Unię Europejską Grup Bojowych- mobilnych
jednostek zdolnych do samodzielnego działania.
Przeznaczone są one do:
Akcji humanitarnych
Zapobiegania konfliktom regionalnym
Przeciwdziałania upadkowi państwowości
Prowadzenia operacji wymuszania i utrzymywania pokoju
Wspólnych działań rozbrojeniowych
Prowadzenia misji doradztwa i wsparcia.
15. Strategia bezpieczeństwa narodowego
Dokument zawiera podstawowe interesy i cele państwa polskiego w
zakresie bezpieczeństwa narodowego. Koncepcja bezpieczeństwa
prezentuje podejście do problematyki zagrożeń i obejmuje nie tylko
zagrożenia czysto militarne. Jest zgodna z celami NATO oraz Unii
Europejskiej, a także z Konstytucją RP. Poszczególnymi wymiarami
dotyczącymi bezpieczeństwa narodowego są bezpieczeństwo zewnętrzne,
militarne, wewnętrzne, obywatelskie, społeczne, ekonomiczne,
ekologiczne, informacyjne i telekomunikacyjne.
Głównymi celami tego dokumentu są: Zapewnienie nienaruszalności
granic RP wraz z zapewnieniem jej suwerenności.
Zapewnienie dogodnych warunków rozwoju cywilizacyjnego oraz
gospodarczego. Zagwarantowanie obywatelom korzystania z wolności
wynikającej z Konstytucji RP
Stworzenie możliwości aktywnego kształtowania stosunków
międzynarodowych Zapewnienie bezpieczeństwa obywatelom
mieszkającym poza granicami RP
16. Rodzaje działań strategicznych
DZIAŁANIA PREWENCYJNE – realizowane w czasie pokoju,
obejmujące bieżące zapobieganie wystąpieniu zagrożeń przez
neutralizowanie ich potencjalnych źródeł oraz stabilizowanie i umacnianie
bezpiecznego środowiska (otoczenia) międzynarodowego Polski.
REAGOWANIE KRYZYSOWE – realizowane w razie wystąpienia
zagrożenia bezpieczeństwa państwa lub bezpieczeństwa sojuszników oraz
zagrożeń dla szerszego bezpieczeństwa międzynarodowego ,obejmujące
zarówno działania narodowe, jak i udział w wysiłkach międzynarodowych
, podejmowanych w celu opanowania kryzysów oraz zapewnienia osłony
przed ich skutkami.
17. System bezpieczeństwa RP
Stan uzyskany w rezultacie odpowiednio zorganizowanej obrony i
ochrony przed wszelkimi zagrożeniami militarnymi i niemilitarnymi,
tak zewnętrznymi jak i wewnętrznymi, przy użyciu sił i środków pochodzących
z różnych dziedzin działalności państwa[1]. Bezpieczeństwo narodowe,
to także najważniejsza wartość, potrzeba narodowa i priorytetowy cel
działalności państwa, jednostek i grup społecznych, a jednocześnie proces o
bejmujący różnorodne środki, gwarantujące trwały, wolny od zakłóceń byt
i rozwój narodowy (państwa) w tym obronę państwa jako instytucji politycznej
oraz ochronę jednostek i całego społeczeństwa, ich dóbr i środowiska naturalnego
przed zagrożeniami, które w znaczący sposób ograniczają jego funkcjonowanie
lub godzą w dobra podlegające szczególnej ochronie.
18. System obronny RP
To całość sił i środków przeznaczonych przez państwo do realizacji
zadań w dziedzinie obronności, odpowiednio do tych zadań
zorganizowanych, utrzymywanych i przygotowywanych.
SYSTEM OBRONY PAŃSTWA – to skoordynowany zbiór elementów
kierowania i elementów wykonawczych, a także realizowanych przez nie
funkcji i procesów oraz zachodzące między nimi relacje.
19. Podsystem militarny
Tworzą Siły RP. Wykonują one zadania wynikające z Konstytucji RP,
Strategii Bezpieczeństwa Narodowego RP i Strategii Obronności RP,
uszczegółowione w Polityczno – Strategicznej Dyrektywie Obronnej RP
oraz stosowanych, narodowych i sojuszniczych planach operacyjnych.
20. Uprawnienia Prezydenta RP w systemie obronności
Prezydent RP stoi na straży suwerenności i bezpieczeństwa państwa oraz
nienaruszalności i niepodzielności jego terytorium, a także jest
najwyższym zwierzchnikiem Sił Zbrojnych RP.
> zatwierdza strategię bezpieczeństwa narodowego
> wydaję polityczno – strategiczną Dyrektywę Obronna RP
> zatwierdza plany krajowych ćwiczeń systemu
obronnego i kieruję ich przebiegiem
> postanawia o wprowadzeniu albo zmianie określonego
stanu gotowości obronnej państwa
> może zwracać się do wszystkich organów władzy publicznej
oraz organizacji społecznej o informację mające znaczenie
dla bezpieczeństwa i obronności państwa
>nadaje stopnie wojskowe
> inicjuje i patroluje przedsięwzięciom ukierunkowanym na
kształtowanie postaw patriotycznych i obronnych w społeczeństwie.
> w razie zewnętrznego zagrożenia państwa, może wprowadzić
stan wojenny na części lub całym terytorium
> w razie zagrożenia konstytucyjnego ustroju państwa, może
wprowadzić na czas oznaczony, nie dłuższy jednak niż 90 dni,
tan wyjątkowy na części lub na całym terytorium państwa
> decyduje o wysłaniu Sił Zbrojnych poza granice kraju21. Rola i znaczenie Ministra ON w systemie obronności
> naczelny organ administracji państwowej w dziedzinie
obronnośc państwa
> kieruje on resortem obrony narodowej, w tym przede
wszystkim całokształtem działalności Sił Zbrojnych RP
> przygotowuje projekty założeń obronnych
państwa oraz sprawuję ogólne kierownictwo w sprawach
wykonywania powszechnego obowiązku obrony
> kierowanie w czasie pokoju całokształtem działalności Sił Zbrojnych
> realizowanie generalnych założeń, decyzji i wytycznych
obrony państwa
> sprawowanie ogólnego nadzoru nad realizacją zadań
obronnych przez organy, instytucje państwowe itp.
> sprawowanie ogólnego kierownictwa w sprawach
> zawieranie umów międzynarodowych, dotyczących
polskich kontyngentów wojsk w misjach
22. Cele strategiczne obronności
- obronę terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przed agresją
zbrojną, w tym zapewnienie nienaruszalności polskiej przestrzeni
powietrznej i morskiej oraz granic lądowych;
- obronę i ochronę wszystkich obywateli Rzeczypospolitej Polskiej;
- udział we wspólnej obronie terytoriów państw członkowskich
NATO, zgodnie z art. 5. Traktatu Waszyngtońskiego;
- wspieranie akcji instytucji i organizacji międzynarodowych
w reagowaniu kryzysowym oraz polityczno-militarnych działaniach
stabilizujących;
- kształtowanie bezpiecznego otoczenia Polski poprzez rozwijanie
partnerskiej współpracy wojskowej z innymi państwami,
zwłaszcza sąsiednimi.
23. Cele strategiczne obronności
- zapewnienie niepodległości i suwerenności RP, jej
integralności i nienaruszalności granic,
-obrona i ochrona wszystkich obywateli RP,
- tworzenie warunków do zapewnienia ciągłości realizacji
zadań przez organy administracji publicznej oraz inne podmioty
właściwe w obszarze bezpieczeństwa narodowego, w tym
odpowiedzialne za funkcjonowanie gospodarki i innych obszarów
istotnych dla życia i bezpieczeństwa obywateli,
- tworzenie warunków do podwyższania zdolności obronnych państwa,
jak też zapewnienie gotowości do realizacji obrony w
układzie narodowym i sojuszniczym,
- rozwijanie partnerskiej współpracy wojskowej z
innymi państwami, zwłaszcza sąsiednimi,
- realizacja zobowiązań wynikających z członkostwa
Polski w NATO i UE,
- zaangażowanie w międzynarodowe operacje reagowania kryzysowego,
prowadzone w pierwszej kolejności przez NATO i UE, a także
przez ONZ czy w ramach doraźnych koalicji
24. Zadania z zakresu przygotowań obronnych
- prowadzenie analiz oraz dokonywanie ocen wyzwań i zagrożeń
bezpieczeństwa międzynarodowego i narodowego,
- wykrywanie i neutralizowanie działalności wywiadowczej
skierowanej przeciwko obronności i bezpieczeństwu państwa,
- wyprzedzające planowanie obronne, obejmujące planowanie
operacyjne i programowanie obronne,
- doskonalenie wspólnych ( narodowych i sojuszniczych)
procedur działania w sytuacjach kryzysowych i w czasie wojny,
- zwiększanie zdolności Sił Zbrojnych RP do szybkiego
reagowania na bezpośrednie zagrożenie bezpieczeństwa
państwa, w tym zwiększenie ich zdolność do prowadzenia
samodzielnych działań, utrzymywanie i doskonalenie zintegrowaneg0o
systemu kierowania bezpieczeństwem narodowym, w tym obroną państwa,
- utrzymywanie zdolności do wprowadzania stosownych do skali i
charakteru zagrożeń wyższych stanów gotowości obronnej państwa,
- zapewnienie warunków do przyjęcia na swoim terytorium
Sojuszniczych Sił Wzmocnienia poprzez realizację zadań
wynikających z obowiązków państwa- gospodarza (HNS),
- utrzymanie gotowości do realizacji zadań produkcyjnych i
usługowych określonych w Programie Mobilizacji Gospodarki (PMG),
...
adamus028