Historyczne Bitwy 098 - Budapeszt 1944-1945, Marcin Sowa.pdf

(3066 KB) Pobierz
HISTORYCZNE BITWY
MARCIN SOWA
BUDAPESZT 1944-1945
Dom Wydawniczy Bellona
Warszawa 2002
Dom Wydawniczy Bellona
prowadzi sprzedaż wysyłkową swoich
książek za zaliczeniem pocztowym z 20-procentowym
rabatem od
ceny detalicznej.
Nasz adres:
Dom Wydawniczy Bellona
ul. Grzybowska 77
00-844 Warszawa
tel.: 652-27-01
(Dział Wysyłki)
infolinia: 0-801-12-03-67
Internet: www.bellona.pl
e-mail: biuro@bellona.pl
Opracowanie graficzne serii: Jerzy Kępkiewicz
Ilustracja na okładce: Paweł Głodek
Redaktor: Zofia Gawryś
Korektor: Małgorzata Sabajtis
© Copyright by Marcin Sowa, Warszawa 2002
©
Copyright by Dom Wydawniczy Bellona, Warszawa 2002
ISBN 83-11-09491-8
WSTĘP
W drugiej połowie 1944 r. oraz w pierwszych miesiącach 1945 r.
Węgry, a szczególnie ich zachodnia część, tak zwany Kraj
Zadunajski, stały się areną zmagań potężnych armii. Długotrwałe
walki nie ominęły również serca Węgier — pięknego Budapesz-
tu, malowniczo położonego nad Dunajem. Odwiedzając dzisiaj
Węgry oraz ich stolicę, niezwykle trudno odnaleźć ślady walk
z końca II wojny światowej. Likwidowane są (choć z zupełnie
innych względów) nawet pomniki, które niegdyś świadczyły
o walkach
na Węgrzech podczas ostatniej wojny, o okupionym
krwią żołnierzy i cywili pochodzie Armii Czerwonej. Jeszcze
kilka lat temu najbardziej znanego punktu widokowego Buda-
pesztu,
statuły wolności na wzgórzu Gellerta „strzegły” posągi
czerwonoarmistów. Dziś
nie ma nawet ich.
Walki na Węgrzech są z różnych względów zapomnianą kartą
w historii II wojny światowej. Najwartościowsze opracowania,
wydane w języku węgierskim, nie są dostępne dla polskiego
czytelnika. Historiografia radziecka omijała kierunek budapesz-
teński, bo nie mogła opisywać wielkich zwycięstw radzieckiego
żołnierza na ziemi węgierskiej. Tych po prostu nie było. Również
literatura niemieckojęzyczna jest stosunkowo uboga. A przecież
operacja budapeszteńska Armii Czerwonej była jedną z najdłuż-
szych i najkrwawszych podczas wojny. Na uważanym za
drugorzędny teatrze działań wojennych, obie strony konfliktu
— z różnych względów — skoncentrowały wielkie siły. Wyróż-
6
niało walki na Węgrzech również i to, że z obu stron walczyli
żołnierze wielu narodowości. Po stronie państw „Osi” walczyły,
oprócz oczywiście wojsk niemieckich i węgierskich, faszystow-
skie formacie Kozaków SS, oddziały muzułmanów spod znaku
„trupiej czaszki" oraz ochotnicy SS z wielu państw Europy
Zachodniej. Ich przeciwnikiem była Armia Czerwona oraz jej
sojusznicy:
wojska rumuńskie, bułgarskie i jugosłowiańskie.
Budapeszt
był świadkiem jednego z najdłuższych szturmów
w II wojnie światowej, forsowania wielkiej przeszkody wodnej
przez masy piechoty,
kilku wielkich bitew pancernych, desantów
piechoty morskiej, pojedynków
w powietrzu i na wodzie oraz
ostatniej w tej wojnie wielkiej niemieckiej ofensywy. Walki
wokół Budapesztu obfitowały w nagłe zwroty sytuacji, chwile
kryzysowe dla obu stron. Stosunek walczących sił długo
pozostawał wyrównany, a o przebiegu walk decydowała nie
miażdżąca przewaga, ale zdolności dowódców, zaangażowanie
i morale
żołnierzy, jakość sprzętu oraz zmienna pogoda. Nie
mniejszy
wpływ miały również rozkazy wydawane bezpośrednio
przez przywódców obu walczących stron —
Hitlera i Stalina.
To oni osobiście wyznaczali cele strategiczne. Konsekwencja
i upór
— dziś nie do końca zrozumiałe —
z jakimi nakazywali
zdobywać lub bronić Węgier, oznaczała dla tysięcy ludzi wyrok
śmierci,
a dla wielu miast i wsi ruiny i zgliszcza.
W książce zawarty jest również zwięzły opis węgierskiego
pochodu ku wojnie oraz szkic tych wydarzeń,
które spowodowały,
że Węgry
z suwerennego
państwa, ochotniczo przystępującego
do wojny, stały się państwem-marionetką, rządzonym przez
zaufanego wysłannika Hitlera oraz węgierskiego faszystowskiego
fanatyka. Zainteresowanych tymi wydarzeniami muszę odesłać
do innych książek. W swojej pracy skupiłem się na opisaniu, jak
armia węgierska, biorąc przez kilka lat czynny udział w wojnie,
stała się w walkach o stolicę swojego kraju jedynie statystą,
a często i kulą u nogi dla swego „sprzymierzeńca”.
Niniejsza książka stanowi próbę ukazania tych wszystkich
wydarzeń.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin