Historyczne Bitwy 153 - Navarino 1827, Artur Bojarski.pdf

(5870 KB) Pobierz
HISTORYCZNE BITWY
ARTUR BOJARSKI
NAVARINO 1827
Dom Wydawniczy Bellona
Warszawa
Dom Wydawniczy Bellona prowadzi sprzedaż wysyłkową swoich
książek za zaliczeniem pocztowym z rabatem do 20 procent
od ceny detalicznej.
Nasz adres:
Dom Wydawniczy Bellona
ul. Grzybowska 77
00-844 Warszawa
Dział Wysyłki tel.: 022 45 70 306, 022 652 27 01
fax 022 620 42 71
Internet: www.bellona.pl
e-mail: biuro@bellona.pl
www.ksiegarnia.bellona.pl
Opracowanie graficzne serii: Jerzy Kępkiewicz
Ilustracja na okładce: Daniel Rudnicki
Redaktor merytoryczny: Jolanta Kaszkur
Redaktor prowadzący: Kornelia Kompanowska
Korektor: Hanna Rybak
© Copyright by Artur Bojarski, Warszawa 2007
© Copyright by Dom Wydawniczy Bellona, Warszawa 2007
ISBN 978-83-11-10675-8
WSTĘP
Wicekról Egiptu po otrzymaniu wiadomości o klęsce pod
Navarino rzekł znamienne słowa: „Anglicy to nie są Grecy,
nie wystarczy mieć ludzi i okręty, ale trzeba umieć nimi
dowodzić i znać sposoby walki, a dotychczas nie potrafimy
się jeszcze z nimi mierzyć". Starcie z zachodnią techniką
i wyszkoleniem europejskiego wojska było dla muzułmanów
szokiem. Spowodowało uraz i kompleksy, które później
w wyniku coraz większej przewagi cywilizacyjnej Zachodu
stopniowo się nasilały i trwają do czasów obecnych.
Polski czytelnik niewiele może się dowiedzieć o historii
i powstaniu współczesnego państwa greckiego. Istnieje wiele
opracowań dotyczących starożytnej Grecji i greckiego okresu
cesarstwa bizantyjskiego, natomiast po drugiej wojnie świato-
wej nie ukazało się w naszym kraju żadne opracowanie na
temat powstania Grecji współczesnej. Kiedy i jak do tego
doszło, kim byli ludzie, dzięki którym po czterystu latach
niewoli znowu na mapie Europy pojawiła się Grecja? Jakie
wydarzenia militarne i polityczne zadecydowały o zaistnieniu
współczesnej Grecji wśród innych niepodległych państw?
Na bitwę pod Navarino trzeba spojrzeć w szerokim
kontekście powstania greckiego, trwającego od 1821 roku,
8
pełnego krwawych i dramatycznych wydarzeń. Ta wielka
bitwa morska była częścią tego powstania, w pewnym
sensie jego kulminacją; do dzisiaj w Navarino w rocznicę
bitwy co roku odprawiana jest uroczysta msza święta.
Pierwsze lata powstania przypomnę jedynie w dużym
skrócie — nie sposób tu opisywać wszystkich z tym
związanych zawiłości, nie o tym zresztą jest ta książka.
Obszerniej natomiast, co uważałem za konieczne, opiszę
kluczowe lata powstania, w tym np. obronę i upadek miasta
Missolungi czy wojnę rosyjsko-turecką.
Wojna o niepodległość prowadzona przez Greków naru-
szyła w pewnym sensie
status quo
po kongresie wiedeńskim
1815 roku, w myśl którego Europa powiązana systemem
Świętego Przymierza miała zachować ówczesne granice
państwowe oraz reakcyjny styl władzy. Dlatego też wielkie
mocarstwa europejskie początkowo z wielką niechęcią
patrzyły na greckich powstańców, postrzeganych jako
buntowników i rewolucjonistów — celował w tym zwłasz-
cza austriacki kanclerz Metternich. Opinia publiczna i poli-
tycy również wyczuwali niebezpieczeństwo związane z wy-
padkami w Grecji i trudności w uregulowaniu tej sprawy.
Ruch powstańczy Greków trudno było bowiem podciągnąć
pod zwykły nielegalny bunt przeciw prawowitej władzy,
gdyż Grecja przypominała Europie o starożytnej Helladzie
— kolebce europejskiej cywilizacji. Europejska opinia
publiczna, w formie wielkiego ruchu filhelleńskiego, nie
pozwalała reakcyjnym rządom Europy na określanie grec-
kiego zrywu jako zwykłego buntu. Wreszcie Grecja stano-
wiła fragment drażliwej „sprawy wschodniej", której roz-
wiązaniem było zainteresowane każde z mocarstw. Pierwszy
ruch w tym kierunku zrobiła Wielka Brytania. W marcu
1823 roku brytyjski premier Canning ogłosił uroczyście, że
uznaje Greków i Turków za strony wojujące. Odtąd
powstanie nie było już tylko wewnętrzną sprawą Turcji
— deklaracja Canninga stanowiła pierwszy krok do uznania
Zgłoś jeśli naruszono regulamin