Liberałowie moderniści i postępowcy.docx

Poproszono mnie o wyjaśnienie różnic między katolikami liberalnymi, modernistycznymi i postępowcami, bo tych określeń używa się w Ameryce w sposób wymienny, co może prowadzić do zamieszania.

Liberalizm, modernizm i progresywizm, w pewnym sensie są jak dziadek, ojciec i syn z tej samej rodziny. Wyjaśniam to poniżej.

Liberał w spektrum ideologicznym ma niewiele wspólnego z liberalnym jako synonimem hojnych, wielkodusznych, szczodrych, oryginalnych zna-czeń – warto je znać, aby odłożyć je na bok, gdy mamy do czynienia ze współczesnym liberali-zmem.

Ideologicznie mówiąc, liberałem jest, w ogólnym sensie, każdy kto przyjął zasady Oświecenia i ewolucji francuskiej – Wolność, Równość i Brater-stwo. Liberał to określenie pochodzące od przyję-cia tej rewolucyjnej wolności. Co za tym idzie, liberał zaakceptował inne konsekwencje rewolucji francuskiej, takie jak rozdział Kościoła od pańs-twa, świecką edukację dzieci i młodzieży, małżeń-stwa cywilne, a przede wszystkim ideę równego statusu wszystkich religii wobec prawa cywilnego.

Na tym etapie historycznym, określenie liberalny katolik odnosiło się do tych, którzy przyjęli rewo-lucję francuską i przysięgli wierność powstałego z niej nowoczesnego państwa. Dlatego francuscy duchowni, którzy przysięgli wierność Konstytucji

Cywilnej Kleru byli liberalnymi katolikami.

Określenie ewoluowało i nabrało szerszego znaczenia. Liberalnymi katolikami stali się ci, którzy – bez składania żadnej formalnej przysięgi – przyjęli zasady wymienione powyżej, i  przyswoili je jako część ich mentalności. W tym świetle, liberalni katolicy zaakceptowaliby zasadę suwerenności narodu jako obowiązującą w każdym reżimie politycznym; w związku z tym zaakceptowaliby to, że demokracja, która wyrosła z rewolucji francuskiej, byłaby pra-wowitym systemem rządów, albo nawet jedynym prawowitym.

Stanowisko to oznaczało odrzucenie monarchii katolickiej, której ostatnia wersja została ścięta przez rewolucję francuską. To antymonarchistyczne stanowisko liberalnych katolików znalazło odzwierciedlenie w Kościele. Wielu liberalnych duchownych chciało zastosować demokrację również w hierarchicznej strukturze Kościoła. To wyjaśnia dlaczego w 1869, kiedy zwołano I SW, liberalni biskupi, tacy jak Strossmayer i Dupanloup, sprzeciwili się Prymatowi Piotra i Nieomylności Papieskiej, tak jak zostały one uroczyście określone przez Piusa IX w jedności z tym Soborem w Konstytucji o Kościele, Pastor Aeternus (18.07.1870).

Papież Leon XIII stał się słynny za jego politykę ralliement [ponowne jednoczenie], która oznaczała zgodę Kościoła na zainstalowaną we Francji demokrację rewolucyjną. [1] Było to wyraźne liberalne stanowisko Leona XIII, i niestety, nie jedyne. Rzeczywiście, chroniony przez jego poparcie, li-beralizm dał początek modernizmowi.

Do słynnych liberalnych katolików należeli: Lammenais, Lacordaire i Montalembert we Francji, Döllinger w Niem-czech, Gioberti i Rosmini we Włoszech, Newman i John Acton w Anglii, O’Connell w Irlandii, i Sterckx w Belgii.

Kontrrewolucyjni katolicy, którzy sprzeciwiali się katolic-kiemu liberalizmowi, zajęli stanowiska przeciwko rewolucji francuskiej i jej konsekwencjom. Dlatego woleli zachować ponad 1.000-letnią katolicką monarchię, jedność Kościoła i Państwa, katolicką edukację, katolickie małżeństwo z pełną mocą prawa itd. Opowiadali się też za monarchią w Kościele, i dlatego byli entuzjastami Papiestwa Piotrowego i Papieskiej Nieomylności.

Ci antyliberalni katolicy stali się znani jako katolicy ultramontane, bo bronili papiestwa, które było w Rzymie, za górami, Alpami, w stosunku do Francji, gdzie zgromadziła się większość sił ultramontane. Ultramontanizm stał się jednoznaczny z antyliberalizmem.

Do słynnych katolików ultramontane należeli Joseph de Maistre, Louis Veuillot i Dom Guéranger we Francji, Donoso Cortés w Hiszpanii, Taparelli D’Azeglio we Wło-szech, Manning i Faber w Anglii, von Ketteler w Niemczech, i Rauscher w Austrii.

Modernistą był katolik, który rażąco chciał robić

ralliement nie tylko z Nowoczesnym Państwem, ale i z całym nowoczesnym światem – nowoczesna filozofia, no-woczesna nauka, a nawet nowoczesne mity. Dlatego tak wiele powiązań z epoką nowożytną w naturalny sposób wygenerowało nazwę modernizmu, aby scharakteryzować ten nurt.

Podczas gdy liberalizm był skierowany głównie w stronę sfery politycznej, modernizm rozszerzył się na filozofię i zasymilował część niemieckiego idealizmu. Więc teorię, że istnieje zasadnicza boska immanencja w duszy ludzkiej, sformułowana przez Schleiermachera przyjęli Johann Adam Möhler, katolicki założyciel Szkoły Teologicznej w Tübingen, Niemcy. Stąd wpływała na niemiecki i francuski modernizm. Z filozofii błąd ten ugruntował się jednocześnie w teologii i rozszerzył na sferę społeczną. Różne typy modernistów, które powstały w wyniku tego procesu, są opisane w Pascendi przez św. Piusa X. Modernizm jest dużo szerszy i bardziej zorganizowany niż jego poprzednik, liberalizm katolicki. [2]

Postępowiec różni się od modernisty dwoma ważnymi rozwinięciami tych samych błędów: rozszerzeniem ich konsekwencji i subtelnością ich wyrażania.

Co do sprawy ich rozszerzonych konsekwencji, progresywizm pojawił się jednocześnie jako 4-częściowy ruch: liturgiczny, biblijny, patrystyczny i społeczny. 
 

Ruch liturgiczny rozpoczął się w latach 1920 w różnych opactwach Benedyktynów - Maria Laach w Niemczech, Maredsous we Francji i Amay sur Meuse w Belgii – sprzyjanie uczest-nictwu ludzi, tak jakby byli oni tak samo niezbędni jak ksiądz we Mszy. Również zły ekume-nizm zasymilował do liturgii idee protestanckie, że Msza jest mniej ofiarą, a bardziej ucztą, że słowo Boże jest tak samo ważne jak Eucharystia, itd.

Równolegle wychwalano atmosferę tajemniczości właściwą greckim schizmatykom – naj-pierw w liturgii, potem w teologii dogmatycznej. Dlatego ruch liturgiczny przedstawiał Kościół jako Tajemnicę – Mistyczne Ciało Chrystusa – w opozycji do Kościoła Wojującego, który zakłada widzialne i hierarchiczne społeczeństwo.

Ruch biblijny zasadniczo promował nową interpretację Pisma Świętego. Zgodnie z tym święte teksty powinno się rozumieć ni tak jak zostały napisane, a uwarunkowane ich kon-tekstem historycznym, używanym gatunkiem literackim, zeznaniami świadków, na których opierali się autorzy sakralni, wpływami społecznymi i kulturowymi panującymi w tym czasie itd. Żeby dojść do takiej interpretacji, badacze biblijni musieli skorzystać z badań archeolo-gicznych, nauk przyrodniczych, jak i konsensusu współczesnych  teorii społecznych i psy-chologicznych, których celem było wyjaśnienie zachowania społeczeństwa i jednostki. Z tak licznymi różnymi kryteriami, praktyczną konsekwencją jest interpretacja Pisma: cel który zadowala protestantów i faworycie ekumenizm.

Głównym protagonistą ruchu biblijnego był francuski Dominikanin o. Marie Joseph Lagrange, założyciel Instytutu Biblijnego Jerozolimy (1891) za Leona XIII. Lagrange uciekł przed potępieniem jako modernista i milczał za pontyfikatu św. Piusa X. W latach 1920 jego Metoda historyczna / Historic Method przejęła egzegezę katolicką.

Głównym celem ruchu patrystycznego, zwane-go też re-sourcement [powrót do źródeł], był skok do tyłu przez scholastykę do myśli Ojców Kościo-ła. Był to sposób na przyćmienie scholastyki i jej logiki. Adepci tego ruchu poszukiwali tych Ojców, których pisma naznaczyły tendencje platońskie, a nawet błędy, które później Kościół przewyższył lub potępił. W XIX wieku ten ruch rozpoczęli

Möhler i Scheeben w Niemczech i Newman w Anglii. Od lat 1930 nabierze nowej siły szerzenia z komentarzami o Ojcach von Balthasara, De Lubac, i Danielou, wymieniając tylko kilku z licznych składników Nouvelle Theologie.

Ruch społeczny reprezentował małżeństwo Koś-cioła z rewolucyjnym światem jako takim. Podo-bną próbę zatrzymał potępieniem ruchu Sillon św. Pius X. Głównymi protagonistami postępowego ruchu społecznego byli belgijski o. Joseph Cardijn który założył Jeunesse Ouvriere Catholique – JOC [Młodzi Katoliccy Robotnicy] w 1924; francuski Dominikanin ks. Louis Joseph Lebret, założyciel Jeunesse Etudiante Catholique – JEC [Katolicka Młodzież Studencka] w 1929, i francuski Dominikanin ks. Jacques Loew, założyciel Księży Robotników w 1941. Te stowarzyszenia i cała ta rewolucyjna praca spo-łeczna, która z nich wyszła, miała praktyczny skutek w postaci połączenia katolickiej pracy socjalnej z komunizmem pod pretekstem pomocy biednym. Podążając tą samą drogą adaptacji do rewolucyjnego świata, progresywizm połączył się z komunizmem, tak jak libe-ralizm połączył się z rewolucją francuską ok. 150 lat wcześniej.

Z tych 4 ruchów progresywizm rozszerzył się na współczesną filozofię, akceptując fenomenologię i egzystencjalizm, ekstrawaganckie konsekwencje niemieckiego idealizmu, i teologię, "ponowne odczytywanie" wszystkich dogmatów Kościoła i prezentując interpretacje odmienne od tradycyj-nych.

Co do ich subtelności, progresywizm tym się różni od modernizmu: do ich zwycięstwa na II SW postępowcy próbowali uniknąć potępień św. Piusa X w Pascendi i Piusa IX w Syllabusie. Choć podtrzymywali te same błędy, starali się przedsta-wić je w wersji mniej rażącej, jak najbardziej zbli-żonej do ortodoksyjnej doktryny. Dlatego wyłapa-nie tych błędów może być trudniejsze i bardziej skomplikowane.

Takie są główne różnice i analogie w kwestii tych 3 określeń: liberalny katolik, modernista i postępowiec.

Więc jeśli nazywasz współczesnych postępowców liberałami lub modernistami, najprawdo-podobniej osoba z którą rozmawiasz, zrozumie, co masz na myśli. Ale otwierasz drzwi do większego zamieszania, zwłaszcza jeśli rozmawiasz z młodymi ludźmi, którzy nie mają wykształcenia historycznego.

Właściwie nie jest dobrym zwyczajem zwracanie się do syna po imieniu ojca lub wnuka po imieniu jego dziadka. Normalną praktyką jest zwracanie się do każdego po imieniu; dzisiaj powinniśmy używać imienia postępowcy.