Rokitnik poprawia odporność, odbudowuje komórki, opóźnia starzenie, przywraca energię i zmniejsza ryzyko chorób. Spośród wszystkich owoców ilością witaminy C dorównuje mu tylko dzika róża i acerola. Zawiera ponad 190 bioaktywnych substancji, które pozytywnie wpływają na zdrowie. Występuje w nim m.in. kwas omega-7, niezmiernie rzadko występujący w przyrodzie.
Rokitnik – Hippophae rhamnoides – znany również jako „złoto Syberii”, w naturalnym stanie występuje głównie wzdłuż wybrzeży morskich. Uprawiany jest przede wszystkim w Rosji, Chinach, Finlandii, Niemczech, Estonii; w Polsce powstały niewielkie nasadzenia rokitnika na Suwalszczyźnie oraz w okolicy Łomży.
Rokitnik był powszechnie stosowany w medycynie ludowej Azji od wielu tysięcy lat, najwcześniejsze wzmianki odnaleziono w starożytnych pismach tybetańskich mnichów. Jednak okres jego największej popularności przypada na czasy wypraw Aleksandra Wielkiego (ponad 300 lat p.n.e.). Wówczas to wyczerpani wyprawami żołnierze zauważyli, że ich konie jedzą owoce nieznanych krzewów, podobne do dużych jagód. Postanowili więc ich spróbować.
Po kilku dniach zarówno żołnierze, jak i ich konie odzyskali siły. Od tego czasu krzew ten zyskał łacińską nazwę hippophae, którą można przetłumaczyć jako „błyszczący koń“ (nazwa łacińska pochodzi z greckiego hippos – koń, phao – błyszczę). To właśnie Aleksander Wielki sprowadził krzewy rokitnika do Europy. Obecnie rokitnik jest szeroko rozpowszechniony w Azji i Europie (szczególnie w Rosji), a ostatnio odkryto go także w Kanadzie. Dżingis-Chan, władca Mongolii i twórca jednego z największych Xlll-wiecznych imperiów, polegał w życiu na trzech fundamentach: dobrze zorganizowanej armii, silnej dyscyplinie i rokitniku. Rokitnik stosowany był także do leczenia oparzeń i skutków choroby popromiennej po katastrofie w Czarnobylu.
Rokitnik jest jedną z tych rzadkich roślin, których liście i owoce zawierają praktycznie wszystkie występujące w naturze witaminy – jego owoce mają w sobie sok z witaminami rozpuszczalnymi w wodzie oraz olej z witaminami rozpuszczalnymi tylko w tłuszczach. Występuje w nim 190 bioaktywnych substancji – mnogość antyoksydantów, 18 aminokwasów, 14 witamin (A, C, D, E, K, P oraz te z grupy B), 4 prowitaminy oraz mikroelementy (m.in. potas, żelazo, fosfor, mangan, bor, wapń i krzem).
Owoce charakteryzują się wysoką oleistością zarówno w skórce, miąższu jak i w nasionach. Są bogatym źródłem lipo- i hy- drofilnych substancji biologicznie aktywnych, takich jak: kwasy organiczne, karotenoidy, sterole, witaminy, związki fenolowe oraz charakterystyczne kwasy tłuszczowe. Natomiast sok z owoców rokitnika to źródło aminokwasów egzogennych, niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu, tj.: treonina (6,24-36,8 mg/100 g), lizyna (3,49-7,2 mg/100 g), fenyloalanina (3,21-20 mg/100 g), izoleucyna (0,97-17,4 mg/100 g). W celach leczniczych i pielęgnacyjnych wykorzystuje się owoce rokitnika, jego liście, a także olej z pulpy owoców lub nasion tej rośliny.
Owoce zawierają ponad dziesięć razy więcej witaminy C niż cytryna i zajmują trzecią pozycję na liście owoców pod względem jej zawartości (ustępują tylko owocom dzikiej róży i aceroli). Ilość tej witaminy w owocach rokitnika jest różna i zależy od miejsca występowania rośliny. Te rosnące u wybrzeży mórz, a także w parkach czy ogrodach zwierają średnio 200-250 mg witaminy C (niektóre źródła podają, że nawet 315 mg) w 100 g, a te występujące na obszarach gór środkowej Europy – aż 405-1100 mg/100 g. Według specjalistów z Instytutu Żywności i Żywienia, zapotrzebowanie na kwas askorbinowy wynosi średnio 40-50 mg dziennie u dzieci, 75 mg dziennie u kobiet i 90 mg dziennie u mężczyzn, co oznacza, że 100 g owoców rokitnika znacznie przewyższa dzienne zapotrzebowanie.
Trwała witamina C
Należy zwrócić uwagę, że witamina C zawarta w owocach rokitnika jest bardzo trwała, gdyż prawie nie rozkłada się w procesie przetwarzania (np. na przetwory) i przechowywania. Jest to spowodowane brakiem enzymu rozkładającego kwas askorbinowy (askorbinazy) w rokitniku.
Z owoców rokitnika można pozyskać przynajmniej dwa różniące się składem chemicznym oleje, różne pod względem zawartości m.in. kwasów tłuszczowych, karotenoidów – silnych przeciwutleniaczy i jednocześnie barwników rokitnika (jest ich zdecydowanie więcej w oleju z pulpy owoców, m. in. w produkcie pod nazwą handlową Oleosom), a także steroli i witaminy E. Olej pozyskany z nasion owoców rokitnika stanowi bogate źródło kwasu linolowego (21-40%) oraz a- linolenowego, znanego jako kwas omega-3 (20-43%).
Natomiast w oleju z owoców występuje duża zawartość niezwykle rzadko spotykanego w świecie roślinnym kwasu omega-7 – kwasu palmitooleinowego (9,53-47,8%), który znajduje się w lipidach skóry i dlatego olej otrzymany z miąższu owoców rokitnika stosowany zewnętrznie jest dobrze wchłaniany przez warstwy skóry i skutecznie wspomaga proces leczenia uszkodzonej skóry (działa na pobudzenie regeneracji komórek skóry i śluzówek). Kwas omega-7 wpływa też korzystnie na śluzówkę przewodu pokarmowego, poprawę pracy serca (poprzez zmniejszenie miażdżycy i obniżenie ciśnienia), funkcjonowanie układu naczyniowego, moczowo-płciowego i łagodzi stany zapalne.
Duża zawartość beta-karotenu i flawonoidów sprawia, że owoce i napary z liści rokitnika stosowane są w stanach zapalnych, m.in. układu pokarmowego, śluzówki i dziąseł oraz przy reumatoidalnym zapaleniu stawów (gośćcu). Substancje aktywne zawarte w rokitniku łagodzą dolegliwości reumatyczne takie jak ból, sztywnienie i ograniczenie ruchomości stawów.
Bogactwo karotenoidów
Owoce rokitnika swoją intensywną barwę zawdzięcza bogatej mieszance karotenoidów. Co ciekawe, z około 600 znanych barwników karoteno- idowych, w owocach rokitnika zostało zidentyfikowanych aż 39.
Dzięki zawartym w rokitniku kwasom organicznym olej z rokitnika stosuje się, by przeciwdziałać negatywnym skutkom działania promieni rentgenowskich i toksycznemu oddziaływaniu lekarstw. Olej z rokitnika podawano rosyjskim astronautom jako ochronę przed promieniowaniem.
Jak stosować?
Sok/syrop z rokitnika należy pić w proporcji 1:4 z wodą lub innym sokiem – np. jabłkowym lub pomarańczowym. Szczególnie polecany jest także miąższ z pulpy, gdyż zawiera większą ilość przeciwutleniaczy oraz karetonoidów. Jest doskonały do wzmocnienia odporności – szczególnie teraz, w okresie jesienno-zimowym, podczas epidemii grypy i innych infekcji. Oprócz tego, z rokitnika można przyrządzać koktajle, sałatki, zupy, desery oraz przetwory: dżemy, konfitury, soki, nalewki.
Rokitnik- źródło witaminy C
Barbara Fołda
2
bartek26