Unia Sowiecka czy Zwišzek Europejski? Władimir Bukowski Paweł Stroiłow Unia Sowiecka czy Zwišzek Europejski? Wywiad rzeka Tomasza Sommera z Władimirem Bukowskim Warszawa 2005 Š by Władimir Bukowski and Paweł Stroiłow Tłumaczenie: z języka angielskiego Agnieszka Łaska z języka rosyjskiego Stanisław Górka i Anastasia Usok Projekt graficzny okładki: Rafał Piekarski Zdjęcie na okładce: Paweł Toboła-Pertkiewicz Skład: Paweł Toboła-Pertkiewicz Korekta: Anna Zygadło ISBN: 83-919221-6-2 Wydawca: ARWILs.c. Ul. Czereniowa 16 02-456 Warszawa Przy współpracy z: Fundacjš Niepodległoci Ul. Gamerskiego 3/16a 00-089 Warszawa (http://www.niepodleglosc.pl) Zamówienia detaliczne i hurtowe można kierować pod adres: fundacja@niepodleglosc.pl Spis treci: Przedmowa.........................................................................s. 9 1. Fatalna decyzja..............................................................s.11 2. Kryzys socjalizmu..........................................................s. 19 3. Socjalistyczny osioł.........................................................s.33 4. Inne siły z piekła rodem..................................................s. 44 5. Między młotem a kowadłem............................................s.64 6. Budowniczy w pracy.......................................................s.82 7. Po potopie...................................................................s.101 Dokończyć Zimnš Wojnę - z Władimirem Bukowskim rozmawia Tomasz Sommer..............................................................s. 107 Przedmowa Nawet ci, którzy słabo znajš system sowiecki, powinni zauważyć jego podobieństwo do rozwijajšcych się na naszych oczach struktur Unii Europejskiej, z całšjej filozofiš rzšdzenia, z deficytem demokracji", z korupcjšoraz biurokratycznš niezdar-nociš. Każdego, kto żył pod rzšdami sowieckiej dyktatury musi to podobieństwo niepokoić. Raz jeszcze obserwujemy wyłanianie się biblijnego Lewiatana, który zniszczył wiele narodów, zubożył miliony ludzi i stłamsił kilka pokoleń, ale który -jak nam się zdawało - został pogrzebany raz na zawsze. Czy jest to proces nieunikniony? Czy ludzkoć jest skazana na wieczne błšdzenie i samozagładę? Czy Unia Europejska to rzeczywicie klon Zwišzku Sowieckiego, narzucony zniechęconym narodom Europy przez te same siły polityczne, które go stworzyły? Odpowied na te pytania znajduje się w tajnych archiwach Politbiura w Moskwie, do którego autorzy niniejszego opracowania mieli dostęp. Tych, którzy chcš zajrzeć do oryginałów dokumentów odsyłamy do archiwów Fundacji Gorba-czowa (lista inwentaryzacyjna 1-1; 2-2; 2-3 i 3-1). Władimir Bukowski Paweł Stroiłow /. Fatalna decyzja Sš w historii takie momenty, w których przyszłoć całych kontynentów zostaje przesšdzona na wiele dziesięcioleci. Dat, które by się do nich odwoływały, nie znajdzie się w encyklopedii, nie sš one również powodem bezsennych nocy starajšcych sieje zapamiętać studentów. Zna je zaledwie kilku wybrańców. Natomiast my, którzy stanowimy niewtajemniczonš masę, kładziemy się pewnej nocy spać w znanym nam rodowisku ojczystego kraju, a następnego ranka budzimy się w warunkach jakiego zwišzku socjalistycznych republik. Nie jestemy nawet w stanie pojšć, kto i kiedy podjšł tak fatalnš w skutkach decyzję. Dla Europy jednš z takich dat był 26 marca 1987 roku. Tego dnia sowieckie Biuro Polityczne podjęło decyzję dotyczšcš przyszłej polityki Zwišzku Sowieckiego wobec Europy Zachodniej. Michaił Gorbaczow sformułował jš krótko i jasno, niczym rozkaz na polu walki: Zdusić w objęciach W wewnętrznych kręgach przywódców sowieckich koncepcja ta miała już swojš nazwę- Wspólny Europejski Dom". Wkrótce poznał jš cały wiat. 11 Na spotkaniu Politbiura w dniu 26 marca 1987 roku, pomysł Wspólnego Europejskiego Domu" stał się sprawš nadrzędnej wagi. Gorbaczow surowo zabronił wówczas podejmowania jakichkolwiek decyzji politycznych, które by go nie uwzględniały. Gorbaczow*: Towarzysze, chodzi tu o wiele spraw. Rzeczš oczywistš jest, że nie powinnimy podejmować decyzji w jakiejkolwiek kwestii bez brania pod uwagš Europy. Potrzebujemy jej nawet do załatwiania naszych wewnętrznych spraw, dla pierestroj-ki. A w kwestii polityki zagranicznej jest ona niezastšpiona. Europa to najsilniejsza, nie tylko pod wzglšdem ekonomicznym, ale i politycznym, klasa rednia w wiecie. Wydawało się, że Japonia przecignęła cały wiat, * Michaił Siergiejewicz Gorbaczow (ur. 1931)- polityk sowiecki. Ostatni przywódca Komunistycznej Partii Zwišzku Radzieckiego (KPZR) i jedyny prezydent ZSRS. Po mierci Konstantina Czernienki 11 marca 1985 roku-sekretarz generalny KC KPZR (czyli de facto dyktator państwa sowieckiego). W lutym 1990 roku wybrany na prezydenta ZSRS. Próbował na tym stanowisku przeciwdziałać dšżeniom odrodkowym i niepodległociowym. W wyniku puczu moskiewskiego odsunięty od władzy na rzecz wiceprezydenta Gienadija Janajewa. Mimo upadku puczu dawnej władzy nie odzyskał i po rozpadzie ZSRS, 25 grudnia 1991 roku ustšpił ze stanowiska prezydenta. W tym dniu przekazał też prezydentowi Rosji Borysowi Jelcynowi urzšdzenie do sterowania wyrzutniami z głowicami jšdrowymi. Brał też udział w wyborach prezydenckich w 1996 roku (uzyskał poniżej 1 proc. głosów). Działalnoć Gorbaczowa jest przedmiotem sporów, dotyczšcych przede wszystkim tego, wjakim stopniu godził się, bšd sprzyjał upadkowi ZSRS i systemu komunistycznego. W 1990 roku otrzymał pokojowš Nagrodę Nobla. 12 a tu nagle Niemcy Zachodnie zrobiły, w sferze nauki i techniki, potężny krok naprzód". Włanie w tej sferze zacofanie Sowietów okazało się katastrofalne. Gorbaczow zdecydował się przytulić Europę nie dlatego, że jš kochał, ale dlatego, że nie miał wyboru. Na poczštku lat 80-tych XX wieku przywódcy Zwišzku Sowieckiego uznali, że panujšcy u nich system wszedł w fazę głębokiego kryzysu strukturalnego. Z jednej strony, nieproduktywny i marnotrawczy model gospodarki socjalistycznej, doprowadził ich na skraj bankructwa, z drugiej za, sukces w eksportowaniu tego modelu do innych krajów stawał się ciężarem, którego nie byli już w stanie dalej dwigać na swoich barkach. Dalsze utrzymywanie wojsk w Afganistanie i groba poważnego kryzysu politycznego w Polsce sprawiały, że koszt bycia wiatowym mocarstwem stawał się coraz trudniejszy do zniesienia. Przywódcy ZSRS zaczęli zdawać sobie sprawę z tego, że możliwoci gospodarki socjalistycznej sš zbyt skšpe, by mogły sprostać ich globalnym ambicjom. Gdy dodamy do tego, narzuconš przez Ronalda Reagana, nowš rundę wycigu zbrojeń, spadajšce ceny ropy, oraz rosnšce w kraju niezadowolenie, wówczas ta nagła potrzeba reform staje się dużo bardziej zrozumiała. Ostateczny cios nadszedł wraz z reaganowskš koncepcjš Gwiezdnych * Ronald Wilson Reagan (1911 -2004) - 40. prezydent USA (1981 -1989) oraz 33. gubernator Kalifornii. Wsławił się bezkompromisowš walkš z komunizmem. Jako przywódca USA udzielił znaczšcej pomocy Solidarnoci" w walce o wolnš Polskę. W młodoci Reagan zajmował się również aktorstwem filmowym i telewizyjnym. 13 Wojen". I nawet jeli program Star Wars" był tylko amerykańskim blefem, to jednak zmuszał on Zwišzek Sowiecki do dalszej rywalizacji w dziedzinie, w której pozostawał on daleko w tyle. Jedynym sposobem na zmodernizowanie sowieckiej gospodarki było wykorzystanie technologicznego potencjału dotychczasowego wroga. Gorbaczow: Ważnym zadaniem jest wykorzystanie naukowego i technologicznego potencjału Europy Zachodniej. Tym bardziej, że nasi przyjaciele z Europy Wschodniej już to zrobili. Nasze odnowienie przyjaznych stosunków z Zachodem ułatwiłoby im zadanie ". Idea Gorbaczowa była doć jasna. Obawiał się on rosnšcej zależnoci gospodarczej od Zachodu swoich państw satelickich i dlatego miał nadzieję, że przyjań z Europš zabezpieczy zachodnie granice jego mocarstwa. A ponieważ inne reżimy komunistyczne w Europie już bratały się z Zachodem, doszedł on do wniosku, że Zwišzek Sowiecki powinien objšć nad tym procesem swoisty patronat, wzmacniajšc swój duszšcy ucisk. Skoro komunistyczne reżimy, tak czy owak, układały się z wrogiem klasowym", to -zdaniem Gorbaczowa - powinny to robić wspólnie. Biuro Polityczne w Moskwie musiało zajšć się nie tylko państwami bloku wschodniego, ale także całym wiatem. Skonstatowano więc, że koncepcja Wspólnego Europejskiego Domu" będzie kluczem do realizacji wiatowych planów Zwišzku Sowieckiego. 14 Gorbaczow: Europajest obecnie wszędzie: w Kambodży, na rodkowym Wschodzie, w Afryce i oczywicie wród naszych przyjaciół z bloku wschodniego, a nawet w Ameryce Łacińskiej. Bez Europy nie jestemy właciwie w stanie ić do przodu ". Gdyby zachodni sowietolodzy w jaki cudowny sposób wiedzieli o tych przyszłych krokach polityki zagranicznej Zwišzku Sowieckiego w kierunku Europy Zachodniej ", nazwaliby to fin-landyzacjš". Rzeczywicie, Gorbaczow wspomniał o sowieckim dowiadczeniu w relacjach z Finlandiš i Austriš, jako o dobrym przykładzie konstruowania nowych stosunków międzynarodowych ". Teraz usiłował rozcišgnšć je na skalę kontynentalnš. Jednak Finlandia i Austria były zaledwie małymi neutralnymi krajami, podczas gdy finlandyzacji całej Europy usiłowało zapobiec NATO. W zwišzku z tyrr\ pojawił się pierwszy konkretny cel: Nie rozdzielać Europy Zachodniej od Stanów Zjednoczonych, lecz raczej wyprzeć Stany Zjednoczone z Europy ". W póniejszym czasie Gorbaczow często podkrelał, że projekt realizacji Wspólnego Europejskiego Domu" nigdy nie zakładał rozdzielenia Europy od Stanów Zjednoczonych. Oczywicie kłamał. Owszem, istnieje pewna różnica między rozdzieleniem a wyparciem. Jeli rozdzielicie wrOgów nie musi to oznaczać, że stanš się oni bardziej wrogo nastawieni w stosunku do siebie, niż do 15 was. Sowiecka taktyka stopniowego wypierania USA, poprzez umacnianie wła...
pribambasy